Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2017 - 2020
astanemizde mevcut rutin tanı yöntemleri ile projenin konusu kapsamında yer alan Dientamoeba fragilis, Enterocytozoon bieneusi, Encephalitozoon sp. ve Blastocystis sp protozoonlarının kesin tanısı yapılamamaktadır. Akut ve kronik ishallere neden olabilen bu etkenlerin erken tanısı, özellikle immün yetmezlikli olgularda klinik bulguların ağırlaşmasının ve hayatı tehdit eden bir durumun önüne geçilmesi için önem taşımakta ve tedavi açısından da şans yaratmaktadır. Bu çalışma ile dışkının hem rutin hem de proje kapsamındaki yöntemlerle bütüncül yaklaşımla incelenmesiyle, söz konusu parazitlerin sıklığının belirlenmesi ve yöntemlerin duyarlılıklarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Rutin laboratuvarlarda parazitolojik incelemelerde yaygın olarak lam-lamel arası hazırlanan direk preparat incelemeleri mikroskobik olarak yapılmaktadır. Sağlik Uygulama Tebliğinde (SUT) parazitolojik incelemelerde az sayıda tetkike yer verilmiştir. Mikroskobik olarak; dışkının direk parazit incelemesi, trikrom boyama yöntemi ile Entamoeba histolytica, Giardia intestinalis ve Cryptosporidium sp. için immüntanısal testler bu kapsamda yer almaktadır. Bununla birlikte insanda akut ve kronik ishale neden olan diğer etkenler için yapılması gereken testler SUT kapsamında yer almadığı için rutin tanıda kullanılamamaktadır. Bu durum etkenlerin gerçek prevalansının saptanamamasına neden olmakla birlikte, tanı yapılamadığı için tedavi de verilememektedir. Günümüzde moleküler yöntemler virolojik ve bakteriyolojik pekçok etkenin rutin tanısında yaygın olarak kullanılmakta olup, ülkemizde gastrointestinal protozoonların tanısında rutin olarak kullanılmamaktadır. Bu çalışma ile bugüne kadar tanısı için SUT’de herhangi bir test olmadığı ve deneyim gerektiren yöntemlerle saptanabildiği için gözden kaçan Dientamoeba fragilis, Enterocytozoon bieneusi, Encephalitozoon sp. ve Blastocystis sp protozoonlarının immün yeterli ve immün yetmezlikli ishalli olgulardaki sıklığı belirlenmiş olacaktır. Bu çalışma Gazi Üniversitesi hastanesi mikrobiyoloji laboratuvarında yapılacaktır. İmmün yeterli ve immün yetmezlikli ishalli olgularda paraziter etkenlerin araştırılması amacıyla laboratuvarlara gönderilen hastaların dışkı örnekleri rutin tetkiklerle incelenecek, aynı zamanda projenin amacı doğrultusunda ek konvansiyonel (mikroskobik inceleme ve kültür) ve moleküler yöntemler (gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu -real-time polymerase chain reaction (RT-PCR)) ile Dientamoeba fragilis, Enterocytozoon bieneusi, Encephalitozoon sp. ve Blastocystis sp araştırılacaktır. Blastocystis alt türlerinin belirlenmesi, elde edilen izolatların belirli gen bölgelerinin DNA dizileme yöntemiyle gerçekleştirilecektir. Encephalitozoon cinsine ait alt türlerin belirlenmesi ise gerçek zamanlı PCR yöntemiyle erime eğrisi analizi yapılarak tespit edilecektir. Araştırma kapsamında yer alan Dientamoeba fragilis, Enterocytozoon bieneusi, Encephalitozoon sp. ve Blastocystis sp. protozoonlarının ishalli olgularda kullanılacak duyarlılığı yüksek yöntemler nedeniyle saptanması beklenmektedir. İshalli olguları immün yeterli ve immün yetmezlikli olgular olarak gruplandırdığımızda her iki grup arasında saptanacak protozooonların sıklığında farklılık olacağı düşünülmektedir. Yaş ve cinsiyetlere ayrıca aylara göre parazit saptama sıklığı açısından farklılık olabileceği beklenmektedir. Ayrıca moleküler yöntemlerin duyarlılığının konvansiyonel yöntemlere göre daha yüksek olacağı beklenmektedir. Bu nedenle bu çalışmanın sonuçları hali hazırda immün tanısal testleri bulunmayan bazı gastrointestinal sistem protozoonlarının moleküler tanısının rutin tetkikler arasına girme gerekliliğini ortaya koyması açısından önem taşımaktadır.