Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yavaşoğlu F., Yavuz K. B. (Yürütücü), Döner E. D.
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2024
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 16 Şubat 2023 tarihli duyurusuna göre, 6 Şubat 2023 tarihli Kahramanmaraş merkezli depremlerin sonucunda çok sayıda bağımsız birimin acilen yıkılmalarını gerektirecek biçimde ağır hasarlı ve yıkık durumda oldukları belirtilmiştir. Bu da beraberinde deprem bölgesi için çok acil çözülmesi gereken barınma sorununu ortaya çıkarmıştır. Barınma en temel insan haklarından birisidir ve dünya üzerindeki her insanın insana yakışır biçimde barınma ihtiyacının çözülmesi kamu otoritelerinin en önemli sorumluluklarından biridir. Dolayısıyla, 6 Şubat 2023 tarihli Kahramanmaraş depremleri ve 20 Şubat 2023 Hatay depremi sonucunda çok sayıda binanın yıkılmak zorunda kalınması ile çok ciddi ölçekte bir barınma problemi ortaya çıkmış ve depremzedelerin bu problemlerinin en kısa sürede çözülmesi üzerine kamu otoriteleri tarafından eyleme geçilmesi söz konusu olmuştur. Afet sonrası barınma probleminin çözümü ilk aşamada geçici barınma alanlarıyla, sonraki aşamada ise kalıcı barınma alanlarının sağlanması ile gerçekleştirilmektedir. Bölgede kurulan, inşa edilen ve edilmeye devam edilecek geçici barınma alanlarının etkin ve adil çözümler sunulabilecek şekilde planlanması gerekmektedir. Yaşanan depremler sonucunda barınma ihtiyacı ve diğer temel ihtiyaçların karşılanması zorunluluğu, günlük yaşamı devam ettirmeye çalışırken karşılaşılan zorluklar ve bunların çözülmesi gerekliliği, depremzedelerin ihtiyaçlarına yönelik hazırlanan bu projenin sunacakları ve geçici barınma alanlarındaki görevlilerin karşılaştığı sorunların tespit edilmesi ve sorunlarının çözülerek koordinasyonun sağlanması, kent ve kentli için bundan sonraki iyileşme ve normalleşme süreçleri için öncelikli öneme sahiptir.
Dolayısıyla depremzedelerin geçici barınma ihtiyaçlarının, farklı sosyo demografik özelliklere sahip depremzede ihtiyaçları gözetilerek çözülmesi hem kamu otoritelerinin en önemli görevlerinden biri, hem de insan haklarının sağlanması bakımından aciliyetle le alınması gereken bir konudur. Afet sonrası Antakya ve yakın çevresindeki geçici barınma alanlarında yaşayan depremzedelerin temel hak ve ihtiyaçlarının karşılanması ve hizmet sunumu için en kısa sürede yerinde incelemeye başlanması ve sahadan bilimsel verilerin toplanması, çadır ve konteynerlerin örüntü dizilimleri ile plan önerileri ve eylem planları oluşturabilmek için aciliyet arz etmektedir. Bu araştırmadan sonra, depremzedelere sağlanacak kalıcı barınma alanları sunumu sürecinde karşılaşılabilecek problemlerin çözümü ve bu alanların sunumunda kullanıcı ihtiyaçları gözetilerek izlenecek yolların araştırılması üzerine de bir proje önereceğiz. Dolayısıyla geçici barınma alanlarında yaşayan depremzedelerin ihtiyaçlarını hızlı bir şekilde tespit etmek ve o ihtiyaçlara yönelik barınmaya ilişkin şehir planlama disiplini çerçevesinde çözüm önerileri getirmek, bu araştırmanın tamamlayıcı niteliğindeki sonraki araştırmalar için de oldukça önemlidir. Dolayısıyla bu araştırmayla geçici barınma alanlarından elde edilen veriler, kalıcı barınma alanı sunumundan önce ivedilikle elde edilmelidir. Böylelikle bu veriler, bir sonraki aşamada kalıcı barınma alanlarıyla ilgili önerilecek projelerde kullanılabilecektir. Ek olarak, gerçekleştireceğimiz derinlemesine görüşmelerin sonunda katılımcılara ileri zamanlı izleme çalışmalarına (follow-up studies) katılmak isteyip istemedikleri sorulacaktır. Böylelikle depremzedelerin ilk olarak geçici daha sonrasında ise kendilerine sağlanan kalıcı barınma alanlarındaki barınma deneyimleri, şehir planlama disiplini çerçevesinde bilimsel literatüre katkıda bulunacak ve gelecek için daha etkili, insan odaklı barınma çözümlerinin önerilmesine büyük bir katkı sunmuş olacaktır.