Toptaş K. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2218 - Yurt İçi Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı, 2024 - 2026
Kayseri’ye
yaklaşık 20 kilometre uzaklıkta olan Kaniş’teydi (modern Kültepe) Asur’un
Anadolu’da kurduğu ticari sistemin merkezi üssüydü. Kültepe’deki kazılarda,
Asurlu tüccarların ve onların yerel ailelerinin yaşadığı ve arşivlerinin
bulunduğu çok sayıda ev ortaya çıkarılmıştır. Kültepe'de bulunan 23.000'den
fazla çivi yazılı metin, bu bölgenin bölgedeki diğer Asur ticari
yerleşimlerinin idari merkezini oluşturduğunu ve uzun mesafeli ticaretin birçok
yönü için benzersiz bir kayıt oluşturduğunu gösteriyor. Bu ticaret özellikle
şirket şeklinde organize olmuş aileler tarafında yönetilmekteydi ve ortaya
çıkarılan yazılı belgeler çoğunlukla bu ailelere aitti. Bu noktada tüccar
ailelerine ait arşivlerin tespit edilmesi ve değerlendirmesi bu ticaretin
hacminin, sınırlarının ve niteliğinin anlaşılması açısından önem arz
etmektedir. 1970 (Kt. v/k) yılı
kazılarında bulunan 205 çivi yazılı belge içeren arşiv araştırmanın ana
malzemesi konumundadır. Araştırmada 1970 senesi arşivinin hangi arkeolojik
bağlamda ele geçtiği, hangi aileye/ailelere ait olduğu, hangi yılları
kapsadığı, aile bireylerinin kimler olduğu ve bunların birbirleriyle ya da
diğer şahıslarla olan ilişkileri, aile üyelerinin ticari faaliyetlerinin hacmi
ve unsurları tespit edilmeye çalışılacaktır. Bu araştırmada Eski Asur Ticaret Kolonileri
Dönemine ait olan 1970 (Kt. v/k) yılı
kazılarında bulunan 205 çivi yazılı belge incelenerek içerik analizleri
yapılacaktır. Bu araştırmanın başarıya ulaşması için çoklu disiplinli yaklaşım
benimsemek önemlidir. Arkeolojiden dilbilime, tarihî coğrafyadan antropolojiye
kadar bir dizi disiplini bir araya getirerek, ticaret ağını daha kapsamlı bir
şekilde anlaşılması mümkün olabilir. Çalışmanın etkili bir şekilde yönetimi
açısından hedeflerin her biri aşamalar şeklinde yapılacaktır. Bu basamaklar
genel olarak şu şekilde sıralanabilir;1. tabletlerin tercümelerinin yapılması
ve içeriklerinin ve şahıs adlarının tespiti, 2. ticareti yapılan malların
tespiti, 3.kronolojinin ortaya konulması, 4. tüccarların ayak izinin
çıkarılması, 5 ticaretin ekonomik etkilerinin incelenmesi 6.sonuç ve
değerlendirme. Araştırma sonuçları, Eski
Asur Ticaret Kolonileri Dönemi hakkında daha fazla tarihsel bilgi elde etmemize
olanak sağlayarak, ticaret ağındaki dinamikleri, toplumsal ve ekonomik yapının
anlaşılmasına, ticaret ağındaki etkileşimlerin incelenmesiyle farklı kültürler
arasındaki ilişkilerin ve kültürel alışverişin anlaşılmasına, tüccar ailesinin
ticaretini yaptığı malların ekonomik etkilerinin analiziyle o döneme ait
ekonomik yapının değerlendirilmesine ve hangi bölgelerle ticaret yapıldığının
belirlenmesiyle coğrafi açıdan geniş bir perspektif sunmamıza katkıda
bulunabilir. Bu araştırmanın adayın Eski Asurca alanındaki uzmanlaşmasını
artırarak akademik çalışmalarının niteliğini artırması beklenmektedir. Bu
araştırma için Ankara üniversitesi bünyesindeki Sumeroloji Anabilim Dalı’nın
seçilmesinin ana sebebi bu anabilim Dalı’nın Türkiye’de Akadca eğitim veren tek
kurum olmasıdır ve buradaki öğretim üyeleri uluslararası akademik camia
içerisinde Eski Asur alanında çalışmalar yürüten en önde gelen öğretim
üyeleridir. Çalışmanın danışmanlığını yürütecek olan Doç. Dr. Hakan Erol ise
Eski Asur ticaret kolonileri üzerine uzmanlığı olan ve çalışmalarıyla alanında
kendisini ispatlamış bir öğretim üyesidir.