Akademik Veri Yönetim Sistemi
Toptaş K. (Yürütücü), Kahya Ö., Bozgun Ş., Erol H.
TÜBİTAK Projesi, 1001 - Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı, 2025 - 2027
Bu projede Asur Ticaret
Kolonileri Dönemi’ne ait silindir mühürlerinin sahiplerini tespit etmeye
yönelik makine öğrenmesi temelli bir yazılımın geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Görsel eşleştirme ve kitabe bilgilerinin kullanımıyla, mühür sahiplerinin kimlikleri
belirlenerek ticaret ağlarının ve aile bağlarının ortaya çıkarılması
hedeflenmektedir. Ayrıca, eksik veya kırık mühür baskılarının tamamlanması ve
tabletlerdeki eksik isimlerin tespit edilmesi de hedeflenmektedir.
Proje kapsamında oluşturulacak veri
tabanı, mühürlerin babadan oğula miras yoluyla intikali, el değiştirmesi veya
imal edildiği atölyeler gibi bilgilerin tespitini sağlayacaktır. Başlangıç
olarak, Kültepe’deki Kt. b/k arşivi temel alınarak, daha önce yayınlanmamış
mühürler analiz edilecektir. Bu süreçte uluslararası veri tabanlarıyla da
entegre olunarak alanda önemli bir referans oluşturulacaktır. Bu çalışmada mühür
baskılarına ait üsluplar, kullanılan motifler, semboller ve tasvirlerin tespit
edilerek açıklamalarının yapılmasına yönelik içerik analizi yöntemi ve makine
öğrenme temelli görsel eşleştirme tekniği kullanılacaktır.
Bu
çalışma, dünyada ilk kez gliptik üzerine makine öğrenmesi temelli görsel
eşleştirme yaparak önemli bir yenilik sunmaktadır. Proje, ülkemizi bu alanda
öne çıkarıp prestij kazandıracak ve ulusal ve uluslararası araştırmacılara
altyapı sağlayacaktır. Mühürlerle ilgili araştırmalara hızlı veri erişimi
sunarken, farklı disiplinlerdeki uzmanların iş birliğini kolaylaştıracaktır.
Proje kapsamında mühürlerin üslup, kompozisyon ve
mitolojik motiflerine yönelik analizler yapılarak mühür sahiplerinin Anadolu ve
Mezopotamya ile olan kültürel bağları aydınlatılacaktır. Proje, dijital ortama
aktarılan mühürlerle, araştırmacılara hızlı ve kolay erişim sunmayı, ayrıca bu
alandaki çalışmalara öncü olmayı hedeflemektedir.