Akademik Veri Yönetim Sistemi
Demir A.(Yürütücü), Tekşen M., Doğan Güner E., Baysal Furtana G., Rashidi A.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2020 - 2022
Bu çalışma ile Aksaray'da yetişen ve endemic özellik gösteren Centaurea tuzgoluensis ve Limonium anatolicum
türlerinin yaşam alanlarındaki ekolojik özelliklerinin incelenerek, türlerin korunma yöntemleri ve uzun vadede popülasyonlarının
sürdürülebilir bir şekilde devamlılığının sağlanmasına yönelik olarak çalışmalar yapmak ve fitoremediasyonda (yeşil ıslah)
kullanım potansiyellerinin araştırılması amaçlanmaktadır. Çevresindeki flora ve faunasıyla dünyanın en önemli doğal
alanlarından biri olan Tuz Gölü çevresi ve bu alanlarda yetişebilen halofit bitki türleri ağır metal kirliliği ile karşı karşıyadır.
Ayrıca Tuz Gölü çevresinin büyük bir bölümü tuzlu topraklar ile kaplı olması sebebiyle tarıma uygun olmayan verimsiz
arazilerdir. Bu çalışmada seçilen her iki tür de bu topraklarda kolaylıkla yetişebilen halofit bitki türlerindendir. C. tuzgoluensis
1997-1999 yıllarında farklı araştırıcılar tarafından Aksaray-Eskil ve Konya-Gölyazı çevrelerinden toplanmış ve 2006 yılında
bilim dünyasına tanıtılmış nesli tehlike altında olan bir türdür. Tehlike kategorisi 2001 IUCN verilerine göre CR'dir. L. anatolicum
türü ise Aksaray, Konya ve Ankara illerinde Tuz gölü çevresinde yetişmektedir. Tehlike kategorisi VU'dur. C. tuzgoluensis ve L.
anatolicum türleri, yerinde veya gurbette korunması, devamlılığının sağlanması ve fitoremediasyon özelliklerini ortaya koyan
araştırmaların bulunmaması sebebiyle seçilmişlerdir. Proje kapsamında destek alınabilecek çalışmalar düşünüldüğünde iki tür
üzerinde çalışmalar yapılabilecektir. Projede türün farklı organ gelişim aşamalarında Mayıs-Ekim 2020 ayları arasında arazi
çalışmaları yapılacak, yetiştiği ortamın ekolojik özellikleri (toprak, iklim, su) araştırılacaktır. Türün taksonomisi, morfolojisi,
yaşam alanı tercihleri, vejetasyon dönemi, yaşam döngüsü incelenecektir. Yayılış alanlarındaki dağılımı ve popülasyon durumu,
geçmiş yıllara ait tüm kayıtlar taranacaktır. Ulusal ve uluslararası koruma durumu, korunması için yapılacak ulusal veya
uluslararası çalışmalar belirlenecektir. Türleri tehdit eden veya kısıtlayan faktörler ve tehdit düzeyleri, yerinde veya gurbette
koruma gereklilikleri, varsa tıbbi, ekonomik, kültürel, etnobotanik değeri belirtilecektir. Arazi çalışmaları sırasında yerel
yetkililerle görüşmeler yapılacak, çalışma ve bulgular hakkında bilgilendirilecek ve türlerin uzun yıllar korunabilmesi sürecine
katkı vermeleri için destekleri talep edilecektir. Arazi çalışmalarında, her tür için birer istasyon seçilecek ve bu seçilen
istasyonlardan alınan toprak ve bitki örneklerinin Hacetepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği ve LA- ICP-MS Laboratuvarlarında
ağır metal içerikleri (krom, kurşun, bakır, çinko, nikel, arsenik, kadmiyum, bor, mangan ve demir) ve konsantrasyonları 15 birey
C. tuzgoluensis ve 15 birey L. anatolicum olmak üzere toplam 30 bitki ve 30 toprak örneği üzerinde, ayrı ayrı yapılacağından 60
örnek laboratuarda analiz edilecektir. Araştırma süresince laboratuar ve istatistiksel analizlerinden elde edilen bulgular
doğrultusunda C. tuzgoluensis ve L. anatolicum türlerinin ağır metal gideriminde kullanımının ekonomik ve ekolojik değer
analizleri yapılarak, bu çalışmanın Aksaray ili için önemine, ekolojisine ve ekonomisine olan katkılara ilişkin görüşler
belirtilecektir. Doğal ekosistemlerin korunması için yerel ve ulusal seviyede karar vericilere sürdürülebilir koruma politikalarının
uygulanmasına yönelik temel prensipleri temin etmek, ve bölge halkı için ekolojik ve ekonomik olarak yaşanabilir bir geleceğe
katkıda bulunmak hedeflenmektedir.