Kırgız ÇeçenliK Hüneri ve Ceerençe Çeçen


Creative Commons License

Bayrak İşcanoğlu İ.

XII. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, Ankara, Türkiye, 21 - 23 Ekim 2020, ss.1007-1013

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1007-1013
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Konuşmak, insanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliğidir. İnsan konuşarak derdini, sevincini, durumunu karşısındakilere anlatabilir. Konuşma ile insanlar arasında iletişim sağlanmaktadır. Bir söz ile savaşlar başlayabilmekte, bir söz ile tüm tarih değişebilmektedir. Bu açıdan bakıldığında yazılı kültürün henüz gelişmediği dönemlerde söz çok önemlidir. Kırgızların da zengin bir sözlü kültüre sahip oldukları düşünüldüğünde Kırgız kültürü içerisinde sözün, konuşmanın önemli olduğu bilinir. Ancak söz söylemek, konuşmak, karşısındaki insana söylediklerini, anlattıklarını dinletebilmek bir yetenektir. Kırgızların Manas Destanı gibi eşsiz bir esere sahip oluşları da onların söz söylemedeki yeteneklerinin bir kanıtıdır. Kırgızlar söz söylemede usta kişilere çeçen demektedirler. Bu kişiler bilgili, donanımlı, karşılarındaki kişilere kendilerini dinletebilen yetenekli kişilerdir. Çeçenler, söyledikleri çeçen sözlerle kendini dinleyenlere akıl vermekte, yol göstermekte, toplum içerisinde birlik ve beraberliğin oluşmasına yardımcı olmaktadırlar. Çeçenler, tarih içerisinde hem Kırgız sözlü kültürünün oluşmasında hem de Kırgız millî kimliğinin devamlılığında önemli kişilerdir. Bugün bile pek çok çeçen hakkında anlatılan efsaneler, masallar büyükleri tarafından Kırgız çocuklarına ve gençlerine anlatılmaya devam etmektedir. Ceerençe Çeçen de bu isimlerden biridir. Bu çalışmada Kırgız çeçenlik hüneri ve Ceerençe Çeçen üzerinde durulacaktır. Anahtar Kelimeler: Konuşmak, söz, söz ustası, çeçen, çeçen sözler

Speaking is the most important characteristic that distinguishes human beings from other creatures. Human beings have the ability to express their feelings, happiness and situations by speaking. People establish communication by speaking. A word can start a war, just as it can change history completely. From this viewpoint, we can understand that speech was very important in the periods when written culture had not yet been developed. Given that the Kyrgyz have a rich oral culture, words and speech are very important to Kyrgyz culture. However, speaking and making others listen to you is an ability. Having a unique artifact like the Epic of Manas is evidence of Kyrgyz people’s speech ability. Kyrgyz call people who are masters of speaking çeçens. They are sophisticated, well-spoken people who can make others listen to them. Çeçens can give advice to and lead those who listen to them using çeçen words. They also help to create unity and solidarity within community. Çeçens are important people in terms of shaping Kyrgyz speech culture throughout history and the continuity of Kyrgyz national identity. Even today, myths and stories about çeçens are still told to children and youngsters by elderly people. Ceerençe Çeçen is one of these names. This study focuses on Kyrgyz çeçen craftsmen and Ceerençe Çeçen.

Keywords: Speaking, speech, speech master, çeçen, çeçen words