Federal Almanya Cumhuriyeti Seçim Sistemi


Bayraktarlı İ. Y.

Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.19, no.1, pp.143-170, 2017 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

Makale, Federal Almanya seçim sisteminde yapısal ve hukuki düzenlemelerin bir neticesi olarak seçim sonrası oyların federasyon düzeyinde (ilk dağıtım) ve daha sonra eyalet düzeyinde siyasi parti listelerine tahsisini (ikinci dağıtım), ayrıca tahsisatta çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan yapısal sorunları konu edinmektedir. Makale aynı zamanda, 1949 yılından beri 22 defa değişikliğe uğramış olan Alman Seçim Kanunu’nun önceki düzenlemelerini de kısaca özetlemektedir.

Muhalefetin Anayasa Mahkemesine yaptığı başvuru sonucu, Federal Anayasa Mahkemesinin 25 Temmuz 2012 tarihli kararıyla iptal edilen Federal Seçim Kanunu konusunda iktidar ve muhalefet kısa bir sürede yeni bir kanunun ana hatları konusunda anlaşır. Ancak Federal Parlemento önceki düzenlemelerde de yer alan fakat Federal Anayasa Mahkemesi’nin de özellikle bir sorun olarak işaret ettiği  Alman seçim sisteminde özel bir yeri olan “fazlalık milletveklliği”nden (Überhangmandat) vazgeçmek yerine sorunun çözümüne yönelik kanuna yeni bir kavram getirir: “denge milletvekilliği” (Ausgleichmandat). 

Böylece, seçim sisteminde bir fenomen olarak varlığını korumayı başaran “fazlalık milletveklliği (Überhangmandat) kurumu, kanunda yapılan son düzenlemelerle (21 Şubat 2013) “denge milletvekilliği” (Ausgleichmandat) adıyla anayasaya uygun hale getirilmiştir. Bu yeni düzenlemeyle, partilerin aldıkları ikinci oy ile Federal Parlamentodaki sandalye sayıları arasındaki orantı, anayasanın öngördüğü şekilde sağlanmıştır. Düzenlemenin getirdiği önemli bir başka yenilik ise parlamentodan herhangi bir nedenle (ölüm, istifa...) ayrılan üyenin yerinin, aynı partinin liste sıralamasından başka biri tarafından doldurulmasıdır.