Türkçe Özet:
Bu makale, 1997 ve 2022 yılları arasında Türkiye'deki kamu eğitim yapılarında gözlemlenen dönüşümleri, ideoloji ve mimari arasındaki etkileşim ekseninde incelemektedir. 1997 ve 2012'deki dönüm noktası niteliğindeki eğitim sistemi reformlarını temel alan çalışma, bu değişikliklerin daha geniş ideolojik akımların yansıması olarak mimari form, program, ölçek ve yer seçimindeki değişimleri nasıl tetiklediğini analiz etmektedir. Niteliksel ve tarihsel bir araştırma stratejisi benimseyen analiz, hem resmi hem de arşivlenmemiş mimari projeleri kendi özgün ideolojik bağlamları içinde yorumlamaktadır. Bulgular, bu dönemdeki mimari ve ideolojik dönüşümlerin, modernleşmeci-seküler etkiler ile yeniden güçlenen gelenekselci-muhafazakâr değerler arasındaki dinamik bir gerilimi yansıttığını ortaya koymaktadır. Bu durum, politik ve sosyal ideolojilerin eğitim mekanlarının tasarımını ve işlevini nasıl doğrudan etkilediğini ve nihayetinde okul binalarını belirli ideolojik mesajları taşıyan ve yerleştiren araçlar olarak konumlandırdığını göstermektedir. Çalışma, arşivlenmemiş proje materyallerine erişip bunları yorumlayarak Türk mimarlık ve toplum tarihinin bu kritik dönemine dair incelikli içgörüler sunmasıyla özgün bir katkı sağlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Mimarlık, Eğitim Binaları, İdeoloji, Dönüşüm, Sekülerleşme, Muhafazakârlık, Mimarlık Tarihi, Türkiye.
English Abstract:
This article investigates the interplay between ideology and architecture through an analysis of transformations in Turkish public education buildings from 1997 to 2022. Anchored by pivotal educational system reforms in 1997 and 2012, the study examines resultant shifts in architectural form, program, scale, and site selection as manifestations of broader ideological currents. Employing a qualitative and historical research strategy, the analysis interprets both official and non-archived architectural projects within their specific ideological contexts. The findings reveal that architectural and ideological transformations during this period reflect a dynamic tension between modernizing, secular influences and resurgent traditionalist, conservative values. This demonstrates how political and social ideologies directly impact the design and function of educational spaces, ultimately positioning school buildings as instruments for conveying and embedding specific ideological messages. The study uniquely contributes by accessing and interpreting non-archived project materials, offering nuanced insights into this critical period of Turkish architectural and social history.
Keywords: Architecture, Education Buildings, Ideology, Transformation, Secularism, Conservatism, Architectural History, Turkey.
