Akademik Veri Yönetim Sistemi
V-INTERNATIONAL BAKU CONFERENCE ON SCIENTIFIC RESEARCH, Baku, Azerbaycan, 11 Aralık 2024, ss.1-10
Bu çalışma, yapay zekânın (YZ) eğitim alanındaki etkilerini, potansiyel olumsuzluklarını ve siber aylaklık kavramını kapsamlı bir şekilde ele alarak, bu teknolojilerin eğitim ortamlarında etik ve sorumlu bir şekilde kullanımına yönelik öneriler sunmaktadır. Yapay zekâ, eğitimde bireyselleştirilmiş öğrenme deneyimleri sunma, öğrenci performansını izleme, öğrenme süreçlerini optimize etme ve öğretim materyallerini kişiselleştirme gibi yenilikçi çözümler sunarak öğrenme süreçlerinde devrim yaratmaktadır. Ancak bu olumlu etkilerinin yanı sıra, veri gizliliği ihlalleri, etik sorunlar, öğretmen öğrenci arasındaki insan etkileşiminin azalması, sistematik önyargılar ve öğrenciler arasında eşitsizlik yaratma gibi çeşitli riskler de taşımaktadır.
Çalışmada, siber aylaklık kavramı, yapay zekâ teknolojilerinin eğitimdeki yaygınlaşmasıyla birlikte incelenmiştir. Siber aylaklık, öğrencilerin dijital araçları eğitim amaçlı kullanmaları gereken durumlarda ders dışı veya kişisel eğlence amaçlı kullanımlarını ifade etmektedir. Özellikle yapay zekâ tabanlı sohbet robotları ve yaratıcı içerik araçlarının öğrenciler tarafından eğitim dışı etkinlikler için kullanılması, akademik başarıda düşüş ve dikkat dağınıklığı gibi olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. Bununla birlikte, YZ’nin bu tür davranışları izleme ve sınırlama potansiyeli de vardır.
Bu bağlamda çalışma, yapay zekâ okuryazarlığının her yaş grubuna yönelik müfredatlara dahil edilmesi, öğretmenlere yönelik kapsamlı hizmet içi eğitimlerin verilmesi, etik ve gizlilik politikalarının güçlendirilmesi gibi önerilerde bulunmaktadır. Ayrıca, yapay zekâ teknolojilerinin insan öğretmenlerle tamamlayıcı bir şekilde kullanılmasının önemine vurgu yapılmaktadır. Eğitimde yapay zekânın sorumlu kullanımına yönelik rehberler ve stratejiler geliştirilerek, öğrencilerin eleştirel düşünme, yaratıcılık ve etik değerlerini koruyacak şekilde teknolojiye entegre edilmesi gerektiği belirtilmektedir. Bu sayede yapay zekâ, eğitimde bir tehdit değil, fırsat olarak değerlendirilebilir.