Akademik Veri Yönetim Sistemi
Türkiye Klinikleri Anesteziyoloji Reanimasyon Dergisi, cilt.21, sa.2, ss.74-83, 2023 (Hakemli Dergi)
ÖZET
2019 yılında başlayan, şiddetli akut solunum sendromu-koronavirüs-2 virüsünün etken olduğu koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] pandemisinde, enfeksiyonun klinik seyri çok hafif belirtilerden ölüme varan geniş bir yelpazede izlenmiştir. COVID-19 enfeksiyonunda daha çok solunum sistemi ve akciğerler etkilenmekle birlikte, diğer organ ve sistemler de etkilenmektedir. COVID-19'da en sık görülen semptomlar ateş, öksürük, yorgunluk, nefes almakta zorluk, anosmi ve tat alma duyusunda kayıptır. Klinik belirtilerin daha ağır seyrettiği olgularda ise akut solunum sıkıntısı sendromu, sitokin fırtınaları, çoklu organ yetersizliği, sepsis ve trombozlar görülmektedir. COVID-19 seyrinde solunum sistemi ve akciğer dışı organ hasarlarında karaciğer tutulumu önemli bir yer tutmaktadır. COVID-19 enfeksiyonu geçiren ve uyum sorunu olan bazı hastalara bilgisayarlı tomografi görüntüleme işlemleri ya da yoğun bakım tedavileri sırasında genel anestezi uygulamaları gerekmektedir. Yine enfeksiyon sırasında acil cerrahi müdahale gerekmesi genel anesteziklere maruz kalmalarına neden olmaktadır. Genel anestezi ajanlarının organ sistemleri üzerine, özellikle de karaciğer üzerine olumsuz etkileri literatürde sıklıkla vurgulanan önemli bir konudur. COVID-19 tanılı hastaların klinik takibinde ve mortalite tahmininde karaciğer enzimleri izlenmelidir. COVID-19 tanılı hastaların acil olmayan cerrahileri ertelenmeli, anestezi uygulamaları hepatotoksik olmayan ya da en az hepatotoksik olan yöntemlerle yapılmalıdır. Bu derlemede, COVID-19'un karaciğer ile ilişkisi irdelenerek, COVID-19 ve karaciğer fonksiyonları açısından anestezi uygulamaları konusunda bilgi paylaşılması amaçlanmıştır.