Akademik Veri Yönetim Sistemi
Makina Tasarım ve Imalat Dergisi, cilt.22, sa.2, ss.93-102, 2024 (Hakemli Dergi)
Diyaframla sac şekillendirme havacılıkta yaygın olarak kullanılan bir şekillendirme yöntemidir. Bu işlemde sac kalıba tutturulur, form makinesine yerleştirilir ve gaz basıncı uygulanır. Gazın etkisiyle şişen diyafram, basıncı sac yüzeyine ileterek kalıbın şeklini almasını sağlar. Bu yöntemde işlem sonunda sac metalde ortaya çıkan davranışlardan biri de geri esnemedir. Kalıp tasarımı bu esneme miktarı dikkate alınarak gerçekleştirilir. Geri esneme miktarında öne çıkan parametrelerden bazıları büküm yarıçapı, büküm açısı, malzeme kalınlığı ve malzeme türüdür. Çalışmamızda havacılık sektöründe yaygın olarak kullanılan 15-5PH paslanmaz çeliğin diyaframla şekillendirilmesinde geri esneme davranışı incelenmiştir. Deneysel çalışmalar için malzeme kalınlığı 0,813 mm, 1,27 mm, 1,6 mm ve 2 mm olarak belirlenmiştir. Çalışma sonunda 15-5PH malzemede proses parametrelerine bağlı olarak geri esneme oranını %90'ın üzerinde doğrulukla veren matematiksel bir ifade elde edilmiştir. Ayrıca çalışma parametrelerinin geri esneme davranışı üzerindeki temel etkileri Taguchi’nin L32 tasarımı temelinde ANOVA ile belirlenmiştir.