Akademik Veri Yönetim Sistemi
JOURNAL OF THE FACULTY OF ENGINEERING AND ARCHITECTURE OF GAZI UNIVERSITY, cilt.40, sa.2, ss.101-131, 2025 (SCI-Expanded)
Yüksek Yapılarda Asansör Destekli Tahliye (EAE) Stratejilerinin Etkinliğinin İncelenmesi: Mersin Metropol Kulesi Örneği
Bu çalışma, yüksek katlı binalarda asansör destekli tahliye (Elevator-Assisted Evacuation, EAE) stratejilerinin etkinliğini incelemekte olup, Türkiye'de yer alan Mersin Metropol Kulesi’ni örnek olay olarak ele almaktadır. Geleneksel tahliye planları büyük ölçüde merdiven kullanımına odaklanırken, bu araştırma, asansörlerin stratejik entegrasyonunun özellikle yoğun nüfuslu yüksek yapılarda tahliye süresini önemli ölçüde azaltabileceğini ortaya koymaktadır.
Çalışmada, binanın CAD modelleri ve Ajan Tabanlı Modelleme yazılımı kullanılarak farklı asansör-merdiven kullanım kombinasyonlarını içeren çeşitli senaryolar simüle edilmiştir. Örneğin, Senaryo 3’te, kullanıcıların %50’sinin merdivenleri, %50’sinin ise asansörleri kullandığı dengeli bir yaklaşım modellenmiştir.
Elde edilen sonuçlar, asansör destekli tahliye stratejilerinin tahliye verimliliğini anlamlı biçimde artırabildiğini göstermektedir. Senaryo 3, yalnızca merdiven kullanılan Senaryo 1’e kıyasla tahliye süresinde %40 oranında bir azalma sağlamış; toplam tahliye süresini 49 dakikadan 29 dakikaya düşürmüştür. Dikkat çekici bir diğer bulgu ise, yalnızca asansör kullanımına dayalı Senaryo 5’in dahi 39 dakikalık bir tahliye süresiyle geleneksel yöntemlere kıyasla daha verimli bir alternatif olabileceğini göstermesidir.
Bu çalışma, yüksek yapılarda tahliye planlarının oluşturulmasında asansörlerin aktif bir bileşen olarak değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamakta ve bu sayede hem kullanıcı güvenliğinin hem de tahliye verimliliğinin artırılabileceğini ortaya koymaktadır. Bulgular, mimarlar, mühendisler ve bina yöneticileri için daha güvenli ve etkili tahliye prosedürlerinin geliştirilmesine yönelik önemli girdiler sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Yüksek Katlı Bina Tahliyesi, Asansör Kullanımı, Tahliye Verimliliği, Ajan Tabanlı Modelleme, Asansör Destekli Tahliye (EAE)
This study examines
the efficacy of elevator-assisted evacuation (EAE) strategies in high-rise
buildings, utilizing the Mersin Metropol Tower in Turkey as a case study. While
traditional evacuation plans primarily focus on stairwells, this research argues
that strategically integrating elevators can significantly reduce evacuation
times, especially in densely populated high-rise buildings.
Using Agent-Based
Modeling software and CAD models of the building, various scenarios simulating
different combinations of elevator and stair use were evaluated. For example,
Scenario 3 simulates a balanced approach where 50% of occupants use elevators and
50% use stairs.
The results
demonstrate that EAE strategies can significantly improve evacuation
efficiency. Scenario 3 yielded a 40% reduction in evacuation time compared to
stair-only evacuation (Scenario 1), decreasing the time from 49 minutes to 29
minutes. Notably, even using elevators exclusively (Scenario 5) resulted in a
39-minute evacuation time, highlighting their potential as a more efficient
alternative to traditional methods.
This study underscores the importance of incorporating elevators into high-rise building evacuation plans to enhance occupant safety and evacuation efficiency. The findings provide valuable insights for architects, engineers, and building managers, enabling the design of safer and more effective evacuation procedures.
Keywords: High-Rise Building Evacuation, Elevator Utilization,
Evacuation Efficiency, Agent-Based Modeling, Elevator-Assisted Evacuation (EAE)