Akademik Veri Yönetim Sistemi
3.Uluslararası Sağlıklı Beslenme Kongresi “Farkındalık-Her Yönüyle İnsan ve Beslenme”, Edirne, Türkiye, 17 - 19 Mayıs 2022, ss.1-2
BESLENME DOSTU OKULLAR PROGRAMININ ÖĞRENCİLERİN MEYVE-SEBZE TÜKETİM DURUMLARINA ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
EVALUATION OF THE EFFECT OF THE NUTRITION-FRIENDLY SCHOOLS PROGRAM ON THE CONSUMPTION OF FRUIT AND VEGETABLES OF STUDENTS
Hilal Betül ALTINTAŞ BAŞAR*, Nilüfer TEK** *Arş. Gör. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ankara, hilalbetulaltintas@gmail.com, 0000-0001-9177-0868 **Prof. Dr. Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ankara, acarnil@hotmail.com, 0000-0002-8772-9608
Giriş: Beslenme dostu okullar programı, ülkemizde okul sağlığının geliştirilmesinde uygulanan beslenme tabanlı programlar arasındadır. Meyve ve sebze tüketiminin geliştirilmesi, çocuklarda beslenme alışkanlıklarının iyileştirilmesinde önemli bir yere sahiptir. Bu araştırmada, beslenme dostu okullar programının öğrencilerin meyve-sebze tüketim durumlarına etkisi incelenmiştir. Materyal ve Metot: Çalışma, Ankara ilinin Çankaya ilçesine bağlı biri beslenme dostu okul sertifikası bulunan (BD Olan), diğeri beslenme dostu okul sertifikası bulunmayan (BD Olmayan) iki okulda yürütülmüştür. Araştırmaya seçilen okullardaki 7. Sınıf öğrencileri dâhil edilmiştir. Öğrencilerin, beslenme alışkanlıkları, genel beslenme bilgileri formu, besin tüketim sıklığı, besin tüketim kaydı ile belirlenmiş, adölesanlarda meyve ve sebze tüketimi değişim süreci ölçeği ile de öğrencilerin meyve sebze tüketimine bakış açıları değerlendirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 22.0 programı kullanılmıştır. Bulgular: BD Olan okuldan çalışmaya 85’i kız (% 48,8), 89’u erkek (% 51,2) olmak üzere 174 öğrenci dâhil edilmiştir. BD Olmayan okuldan ise, 81’i kız (%51,3), 77’si (48,7) erkek olmak üzere 158 öğrenci katılmıştır. BD Olan okulda öğrencilerin ana öğün tüketim ortalaması 2,8±0,43 iken, BD Olmayan okulda 2,6±0,54’dür. BD Olan okulda ana öğün tüketimi BD Olmayan okula göre önemli düzeyde yüksek bulunmuştur (p<0,01). BD Olan okulda öğrencilerin ara öğün tüketim ortalaması 2,0±0,89 iken, BD Olmayan okulda ara öğün tüketim ortalaması 1,9±0,84 olup, grupların ara öğün tüketim ortalaması arasında istatistiksel olarak önemli bir fark bulunmamıştır (p>0,05). BD Olan okulda öğrencilerin %38,5’i, BD Olmayan okulda % 39,2’si ara öğünlerde taze meyve/sebze tükettiklerini belirtmişlerdir. Gruplar arasındaki fark anlamlı değildir (p>0.05). BD Olan okulda, öğrencilerin %43,1’i, BD Olmayan okulda öğrencilerin %40,5’i her gün taze meyve tükettiğini, BD Olan okulda, öğrencilerin % 14,6’sı, BD Olmayan okulda öğrencilerin % 17,1’i her gün taze sebze tükettiğini belirtmiştir. Öğrencilerin okullara göre besin tüketim kayıtlarından elde edilen besin grupları miktarları incelendiğinde BD Olan okulda meyve grubu ortalama, 363 gram (g), sebze grubu ortalama, 219 gram (g), BD Olmayan okulda meyve grubu ortalama, 372 gram (g), sebze grubu ortalama, 234 gram (g) olarak belirlenmiştir. Gruplar arasındaki fark anlamlı değildir (p>0.05). BD Olan okulda eğitim gören öğrencilerin ölçekten aldıkları puan ortalaması (57,9±12,34), BD Olmayan okuldaki öğrencilerin aldıkları puan ortalamasından (51,0±12,3) yüksektir. Bu fark istatistiksel olarak önemlidir (p<0,05). Sonuç: Çocuklarda meyve sebze alışkanlıklarının geliştirilmesi genel sağlığın iyileştirilmesinde, sağlıklı ara öğün alışkanlıklarının edinilmesinde önemlidir. Beslenme tabanlı okul programları öğrencilerin meyve sebze alışkanlıklarının geliştirilmesine yarar sağlamaktadır.
Anahtar kelimeler: beslenme dostu
Introduction: The nutrition-friendly schools program is among the nutrition-based programs applied to improve school health in our country. The development of fruit and vegetable consumption has an
important place in improving the nutritional habits of children. In this study, the effect of nutrition-friendly schools program on students' fruit and vegetable consumption was investigated. Material and Method: The study was conducted in two schools, one with a nutrition-friendly school certificate (BD school) and the other without a nutrition-friendly school certificate (Non-BD school), in the Çankaya district of Ankara province. The 7th grade students in the selected schools were included in the study. The nutritional habits of the students were determined by the general nutritional information form, the frequency of food consumption, the food consumption record, and the students' perspectives on fruit and vegetable consumption were evaluated with the adolescent fruit and vegetable consumption change process scale. SPSS 22.0 program was used to evaluate the data. Results: A total of 174 students, 85 females (48.8%) and 89 males (51.2%) from the BD school, were included in the study. From the Non-BD school, 158 students participated, including 81 (51.3%) girls and 77 (48.7) boys. While the average meal consumption of students in the BD school was 2.8±0.43, it was 2.6±0.54 in the Non-BD school. Main meal consumption was found to be significantly higher in the school with BD compared to the school non-BD (p<0.01). While the mean snack consumption of students in the school with BD was 2.0±0.89, the mean consumption of snacks in the school Non-BD was 1.9±0.84, and there was no statistically significant difference between the mean snack consumption of the groups (p>0, 0. 05). 38.5% of the students in the BD school and 39.2% in the Non-BD school stated that they consume fresh fruit/vegetables for snacks. The difference between the groups was not significant (p>0.05). In the BD school, 43.1% of students, in the Non-BD school 40.5% of students consume fresh fruit every day, in the BD school 14.6% of students, in the Non-BD school 17.1% of students He stated that he consumes fresh vegetables every day. When the amounts of food groups obtained from the food consumption records of the students according to the schools are examined, the fruit group in the BD school is average, 363 grams (g), the vegetable group is average, 219 grams (g), the fruit group in the Non-BD school is average, 372 grams (g), the vegetable group the average was determined to be 234 grams (g). The difference between the groups was not significant (p>0.05). The mean score of the students in the school BD (57.9±12.34) was higher than the mean score of the students in the school Non-BD (51.0±12.3). This difference is statistically significant (p<0.05). Conclusion: Developing fruit and vegetable habits in children is important in improving general health and acquiring healthy snack habits. Nutrition-based school programs benefit the development of fruit and vegetable habits of students.