Akademik Veri Yönetim Sistemi
I. Ulusal Doğu Anadolu Biyoetik ve Tıp Etiği Kongresi, Van, Türkiye, 23 - 25 Aralık 2024, (Özet Bildiri)
Amaç: Bu çalışmada, 2022 yılında yapılan Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongresinde sunulan bildiriler ile bu çalışmalardan üretilen makaleler karşılaştırılarak yazarlık hakkı sorunları açısından etik bir inceleme yapılması amaçlanmıştır.
Materyal ve Metot: 2022 yılında düzenlenen Ulusal Çocuk Cerrahi Kongresinde sunulan bildiriler, google scholar ve pubmed veri tabanlarından taranarak makale olarak yayımlanan bildiriler tespit edilmiştir. Bildiri ve makalelerin; yayın tarihleri, yazarları ve sayısı, çalışmanın ilk isim yazarı incelenmiştir.
Bulgular: Kongrede sunulan 103 sözlü bildirinin 22 tanesi makale olarak yayımlanmıştır. Beş çalışma önce makale olarak yayımlanmış daha sonra sunulmuştur. İki çalışmada bildiri ve makalelerde ilk isim yazar farklıdır. Bir çalışma önce makale olarak yayımlanmış, sözlü bildiri olarak sunulurken 1. yazar dahil edilmemiştir. Bir çalışmada kongrede yazar olarak belirtilmiş 2 kişinin makaleye dahil edilmediği görülmüştür. Bir çalışmada ise makale ve bildirinin yazar sayıları aynı iken yazarların değiştiği dikkat çekmiştir. Sunulan 108 posterin ise 17 tanesi makale olarak yayımlanmıştır. İki çalışma yayın olduktan sonra bildiri olarak sunulmuştur. Üç çalışmada makale ve bildirinin ilk isim yazarı farklıdır. Bir çalışmada sözlü bildiri yazarlarından birinin makalede yazar listesine dahil edilmediği görülmüştür. Bir çalışmanın ise bir yıl önce farklı kongrede sunulduğu, ancak beş yazar çıkartılıp dört farklı yazar eklenerek yeni bir ilk isim ile sunulduğu dikkat çekmiştir.
Tartışma: Bilimsel kongreler, kendi alanlarında yaptıkları ya da yapılan çalışmaları meslektaşlarına duyurmak ve tartışmak isteyen araştırmacıların bir araya geldiği bilimsel toplantılardır. Kongrelerde bilimsel araştırma ve yayın etiğine uyulması temel koşullardandır. Hediye yazarlık, onursal yazarlık, gölge yazarlık, baskıyla yazarlık gibi yazarlık hakkı sorunları bu etik sorunların başlıcalarındır. Yazarlık hakkı sorunları genellikle akademik yükselme ve atanma, finansal destek ve prestij kazanma gibi gerekçelerle ortaya çıksa da bu gerekçeler, bu durumun etik ihlal olduğu gerçeğini değiştirmemektedir. Bu çalışmada da, ulusal düzeyde bilimsel öneme sahip bir toplantı incelenerek, çeşitli yazarlık hakkı sorunları olabileceği tespit edilmiştir.
Sonuç: Bilimsel toplantılarda ve makale yayım sürecinde hakemlerin yazarlık hakkı sorunlarını her zaman tespit etmesi mümkün olamamaktadır. Araştırmacıların bu süreçlerde yazarlık hakkı sorunlarına yol açmayacak şekilde çalışmalarını düzenlemesi, çalışmalarının yayın etiğine uygunluğunu arttıracak ve olası yaptırımlardan korunmasına yardımcı olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Yazarlık hakkı sorunları, yayın etiği, bilimsel kongre.