Özet :
Geleneksel adliye yapılarının doğasında bulunan verimsizlik ve güvenlik endişelerini ele almak amacıyla, 2007 yılında Avrupa Konseyi ve Türkiye Adalet Bakanlığı işbirliğiyle başlatılan 'Mahkeme Yönetim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi', yeni bir adliye binası tasarım tipolojisinin geliştirilmesine önayak olmuştur. Bu paradigma değişimi, adli verimliliği ve kullanıcı deneyimini iyileştirmeyi hedefleyen temel mimari ve operasyonel yenilikleri beraberinde getirmiştir. Önemli değişiklikler arasında, kamu hizmeti sunumunu iyileştirmek için özel ön bürolar ve danışma masalarının kurulması, kamu, personel ve yargı mensubu dolaşımını ayırarak güvenliği ve personel odaklanmasını artıran sınırlı erişimli "kontrollü koridor" sistemleri ve mekânsal kullanımı ile programlama esnekliğini en üst düzeye çıkaran "ortak kullanımlı duruşma salonları" bulunmaktadır. Bu makale, bu yeni tasarım yaklaşımının altında yatan ilkeleri eleştirel bir şekilde incelemektedir. Ordu Ek Adliyesi (Türkiye) ve Honefoss Adliyesi (Norveç) özelinde detaylı vaka analizleri sunarak, bu erken örneklerin temel konseptleri nasıl uyguladığını analiz etmektedir. Bu örnekler, çağdaş operasyonel talepler dahilinde adli işlevi optimize etmeyi amaçlayan yeni sistemin pratik uygulamalarını göstererek adliye mimarisinde önemli bir evrimi temsil etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Adliye Tasarımı, Duruşma Salonu Tasarımı, Mahkeme Yönetim Sistemi, Kontrollü Koridor Sistemi, Ortak Kullanımlı Duruşma Salonu, Adli Mimari, Ordu Ek Adliyesi, Honefoss Adliyesi, Türkiye, Norveç.
Abstract:
Addressing inefficiencies and security concerns inherent in traditional judicial facilities, the 'Strengthening the Court Management System Project,' initiated in 2007 as a collaboration between the Council of Europe and Turkey's Ministry of Justice, spurred the development of a novel courthouse design typology. This paradigm shift introduced key architectural and operational innovations aimed at enhancing judicial efficiency and user experience. Notable changes include the implementation of dedicated front offices and information desks for improved public service delivery, restricted-access "limited corridor" systems segregating public, staff, and judicial circulation for enhanced security and staff focus, and "common-use courtrooms" maximizing spatial utilization and scheduling flexibility. This paper critically examines the principles underpinning this new design approach. It presents detailed case studies of the Ordu Annex Courthouse (Turkey) and the Honefoss Courthouse (Norway), analyzing how these early exemplars implement the core concepts. These instances represent a significant evolution in courthouse architecture, demonstrating practical applications of the new system aimed at optimizing judicial function within contemporary operational demands.
Keywords: Courthouse Design, Courtroom Design, Court Management System, Limited Corridor System, Common Use Courtroom, Judicial Architecture, Ordu Annex Courthouse, Honefoss Courthouse, Turkey, Norway.
