5. Uluslararası Harran Bilimsel Araştırmalarda Yenilikçi Yaklaşımlar Kongresi 8-10 Aralık 2023, Şanlıurfa. “Sözlü bildirili tam metinli katılım.”, Şanlıurfa, Türkiye, 8 - 10 Aralık 2023, ss.251-265
YAŞAMDA VE
EĞİTİMDE BİLİŞSEL BECERİLERİN
FARKINDALIK VE
OKUR YAZARLIK REPERTUVARI
COGNITIVE
SKILLS IN LIFE AND EDUCATION
AWARENESS AND
LITERACY REPERTOIRE
Dr. Öğr. Üyesi Mustafa
KARAAĞAÇLI
Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Eğitim
Bilimleri Bölümü,
Eğitim Programları
ve Öğretim Anabilim Dalı Türkiye
mkara@gazi.edu.tr. ORCİD: Code:
00000003-3488-1021,
ÖZET
“Yaşamda
ve eğitimde bilişsel becerilerin farkındalık ve okur yazarlık repertuvarı”
konusunu problem olarak ele alan bu çalışmanın genel amacı, bilişsel
farkındalık ve okur yazarlık becerilerini
betimlemektir. Çalışma, yaşamda ve eğitimde gereksinim
duyulan bilişsel farkındalık ve okur yazarlık becerileriyle ilgili
durumu varolan koşulları içinde
olduğu gibi betimlediğinden, genel tarama modelinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın
veri kaynaklarını basılı ve elektronik alanyazın verilere ek olarak
araştırmacının postpozitivist gözlemleri ve görüşleri oluşturmaktadır. Çalışmada, niteliği gereği
genelden özele giden tümdengelimci bir anlayışla önce ilgili problem durumu
betimlenmekte sonra ayrıntılara geçilmektedir.
Bilişsel
farkındalık ve okur yazarlık becerilerinin betimlenmesi kapsam, temeller,
kazanımlar, özellikler ve örnekler boyutlarında yapılırken, bilişsel okur
yazarlık becerilerinin gelişmesinde engeller açıklandıktan sonra, bilişsel okur yazarlık
becerileri geliştiren düşünme teknikleri ana çizgilerle tanıtılmaktadır. Çalışmada, bilişsel farkındalık ve
okuryazarlık becerileri karşılaşılan problemleri çözmede ve öğrenme görevlerini
başarmada zihinsel hareket noktaları oluşturduğu, bilişsel becerilerin
farkındalığı ve okur yazarlığının temeli
bilişsel alan formasyonlarına dayandığı bilişsel okur yazarlık becerileri temel ve üst
düzey beceriler olarak
sınıflandığı sonuçlarına varılmaktadır. Çalışmada,
bilişsel farkındalık ve okuryazarlık becerilerinin kazandırılması için, erken
eğitim dönemlerinde düzeye uygun olarak farklı öğretme-öğrenme yöntemleri ve
teknikleri kullanılmalı, eğitim
durumları, seminerler, konferanslar,
sempozyumlar ve kongreler nitelikli
bilimsel etkinlikler düzenlenmelidir önerileri geliştirilmektedir.
Anahtar
kelimeler: Bilişsel farkındalık ve okur yazarlık becerileri
ABSTRACT
The issue of
"awareness and literacy repertoire of cognitive skills in life and
education" is addressed as a problem. The general purpose of this study is
to develop cognitive awareness and literacy skills. is to describe. The study
was carried out in a general screening model, as it describes the situation
regarding the cognitive awareness and literacy skills needed in life and
education as they are in their existing conditions. The data sources of the
study are the postpositivist observations and opinions of the researcher, in
addition to printed and electronic literature data. In the study, the relevant
problem situation is first described with a deductive approach that goes from
the general to the specific in nature, and then the details are discussed.
While cognitive awareness and literacy skills are described in terms of
scope, foundations, achievements, features and examples, after explaining the
obstacles in the development of cognitive literacy skills, thinking techniques
that develop cognitive literacy skills are introduced in outline. The study
concludes that cognitive awareness and literacy skills constitute mental
starting points in solving encountered problems and achieving learning tasks,
and that awareness and literacy of cognitive skills are based on cognitive
field formations, and cognitive literacy skills are classified as basic and
high-level skills. In the study, suggestions are developed that in order to
gain cognitive awareness and literacy skills, different teaching-learning
methods and techniques should be used in early education periods in accordance
with the level, and qualified scientific activities such as educational
situations, seminars, conferences, symposiums and congresses should be
organized.
Key Words: Cognitive awareness and literacy skills