Türkçe Özet:
Acil durumlarda güvenli ve zamanında kaçışın sağlanması, özellikle tarihi camiler gibi karmaşık ve yüksek kullanıcı yoğunluğuna sahip yapılar için bina tasarımında esastır. Bu çalışma, klasik Osmanlı mimarisinin temel bir örneği olan 16. yüzyıl Edirne Selimiye Camii için acil durum tahliye performansının nicel bir değerlendirmesini sunmaktadır. PathFinder tahliye benzetim yazılımını kullanan çalışma, mekânsal alan analizinden (0.5m²/kişi) türetilen tahmini maksimum kullanıcı yüküne dayanarak, farklı çıkış kullanılabilirliği senaryoları altındaki kullanıcı hareketlerini modellemektedir. Toplam tahliye sürelerini belirlemek ve potansiyel darboğazları tanımlamak amacıyla simülasyon sonuçları analiz edilmiştir. Kritik olarak, bu bulgular, simüle edilen kaçış sürelerinin Türkiye Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik'e (BYHKH) dayalı hesaplamalar ve toplanma mekanları için uluslararası ölçütlerle karşılaştırılması yoluyla bağlamsallaştırılmıştır. Analiz, özellikle kısıtlı çıkış senaryoları altında, simülasyonların yönetmelik hesaplamalarının ima edebileceğinden potansiyel olarak daha uzun tahliye sürelerine işaret etmesiyle, uyuşmazlıkları ortaya koymaktadır. Çalışma, spesifik mimari özelliklerle (örn. merdiven konfigürasyonları) ilişkili zorlukları vurgulamakta ve kültürel açıdan önemli, yüksek yoğunluklu toplanma binalarında tahliye dinamiklerinin daha incelikli bir şekilde anlaşılması ve can güvenliği stratejilerinin geliştirilmesi için yönetmelik uyum kontrollerinin yanı sıra simülasyon araçlarının kullanılmasının öneminin altını çizmektedir.
Anahtar Kelimeler: Acil Durum Tahliyesi, Tahliye Benzetimi, Cami Mimarisi, Selimiye Camii, PathFinder, Kullanıcı Yükü, Kaçış Süresi, Bina Güvenliği, Performansa Dayalı Tasarım, Türkiye.
English Abstract:
Ensuring safe and timely egress during emergencies is paramount in building design, particularly for complex, high-occupancy structures like historical mosques. This study presents a quantitative assessment of emergency evacuation performance for the 16th-century Selimiye Mosque in Edirne, a seminal example of classical Ottoman architecture. Utilizing the PathFinder evacuation simulation software, the study models occupant movement under various scenarios, including differing exit availability, based on an estimated maximum occupant load derived from spatial area analysis (0.5m²/person). The simulation results are analyzed to determine total evacuation times and identify potential bottlenecks. Critically, these findings are contextualized by comparing the simulated egress times against calculations based on Turkish Fire Safety Regulations (BYHKH) and international benchmarks for assembly spaces. The analysis reveals discrepancies, with simulations suggesting potentially longer evacuation durations than regulatory calculations might imply, particularly under scenarios with restricted exits. The study highlights challenges associated with specific architectural features (e.g., stair configurations) and underscores the importance of employing simulation tools alongside regulatory compliance checks to gain a more nuanced understanding of evacuation dynamics and enhance life safety strategies in culturally significant, high-density assembly buildings.
Keywords: Emergency Evacuation, Evacuation Simulation, Mosque Architecture, Selimiye Mosque, PathFinder, Occupant Load, Egress Time, Building Safety, Performance-Based Design, Turkey.
