Karayolu taşımacılığında otonom sürüşe geçiş sürecinde Türkiye’nin ihtiyaç duyacağı mevzuat değişiklikleri

Semiz H., Arıkan Öztürk E.

Akıllı Ulaşım Sistemleri ve Uygulamaları Dergisi (Online), cilt.6, sa.1, ss.1-21, 2023 (Hakemli Dergi) identifier

Özet

Otonom araç, çevresini algılayabilen herhangi bir insan müdahalesi olmadan çalışabilen ve gerekli işlevleri gerçekleştirebilen bir araçtır. Otomotiv Mühendisleri Topluluğu (SAE-The Society of Automotive Engineers) tarafından Seviye 0'dan (sıfır otomasyon) Seviye 5'e (tamamen özerk) kadar değişen 6 sürüş otomasyon seviyesinin tanımlanmasını takiben yazılı anlamda ilk standardizasyon faaliyetleri de başlamıştır. 21. yüzyılın ilk çeyreğinde insanlar tarafından benimsenmeye başlayan otonom araçların hızlı gelişimi, gerek ulusal gerekse uluslararası alanda mevzuat yapıcıları zorlamaya başlamıştır. Otonom araçların kullanımının yaygınlaşması ile birlikte düzenleyici ve denetleyici mevzuat, bilişim-iletişim mevzuatı, tip onay mevzuatı gibi birçok alanda otonom sürüşü kısıtlayacak ya da engelleyecek hükümlerle karşılaşılması söz konusudur. Ayrıca otonom aracın karıştığı bir kazada; araç üreticisi, yazılım üreticisi, altyapı hizmet sunucuları, araç sahibi ve sürücünün sorumluğu ne olacaktır? Geleneksel sürücü kavramının yıkılması ile otonom araçların üretimi, pazarlanması, garanti ve satış sonrası hizmetler, sigorta işlemleri ve cezai sorumluluk gibi birçok alanda köklü değişikliklere ihtiyaç duyulacaktır. Bu değişimler ışığında yeni bir bakış açısı ve anlayışa olan ihtiyaç her geçen gün daha fazla dile getirilmektedir. Bu çalışmada, otonom araçlara geçiş sürecinde Türkiye’nin ihtiyaç duyacağı karayolu taşımacılık mevzuatı değişiklikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, mevzuat konusunda ilerleme kateden ülkelerin ulusal mevzuatları incelenmiş ve Türkiye için problem oluşturabilecek belirsizlikler tespit edilmeye çalışılmıştır.

The autonomous vehicle can sense its environment, operate without any human intervention, and perform the necessary functions. Following the definition of 6 driving automation levels ranging from Level 0 (zero automation) to Level 5 (fully autonomous) by the Society of Automotive Engineers (SAE), the first standardization activities in written terms have also started. The rapid development of autonomous vehicles, which started to be adopted by people in the first quarter of the 21st century, has begun to force legislation makers both nationally and internationally. With the widespread use of autonomous vehicles, there are provisions that will restrict or prevent autonomous driving in many areas such as regulatory and supervisory legislation, information-communication legislation, type approval legislation. In addition, in an accident involving an autonomous vehicle; What will be the responsibility of the vehicle manufacturer, software manufacturer, infrastructure service providers, vehicle owner and driver? With the destruction of the traditional driver concept, radical changes will needed in many areas such as the production, marketing of autonomous vehicles, warranty and after-sales services, insurance operations and criminal liability. The need for a new perspective and understanding in the light of these changes is expressed more and more every day. In this study, it is tried to determine the road transport legislation changes that Turkey will need for autonomous driving. In the study, the national legislations of the countries that have progressed in legislation have been examined and the uncertainties that may pose a problem for Turkey have been tried to be determined.