BODO’DAKİ KURAKLIKLARIN MAKİNE ÖĞRENMESİ YÖNTEMİYLE TAHMİN EDİLMESİ


Tuğrul T.

Science Uzbekistan INTERNATIONAL CONGRESS ON MODERN SCIENCES-IV, Ankara, Türkiye, 7 - 10 Nisan 2025, ss.794-800, (Tam Metin Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.794-800
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Kuraklık günümüzde sıklıkla karşılaşılan ve diğer doğal felaketler ile kıyaslandığında kalıcı hasarları

ya da zararları en fazla olan doğal felaketlerden birisidir. Günümüzde birçok kişi kuraklıktan muzdarip

olabilmektedir. Yerel yönetimler ve karar verici kişi ya da kurumlar kuraklık etkin mücadelelerini

sürdürmektedir. Kuraklık indeksleri kuraklıkları tespit ve takip etmek için günümüzde yaygınlıkla

kullanılmaktadır. Standardised Precipitation Evapotranspiration Index (SPEI) bu kuraklık

indekslerinden birisidir. Kuraklıkların tespit ve takip edilmesi kadar, ileriye yönelik tahminleri için de

birçok yöntemden araştırmacılar faydalanmaktadır. Makine öğrenme yöntemleri de bu yöntemler

arasındandır. Bu çalışmada kuraklıkların belirlenmesi için SPEI, kuraklıkların ileriye yönelik tahmin

edilmesinde de Multi-layer perception (MLP) kullanılmıştır. Bu çalışmada model girdi verisi için 4

farklı model kurulmuş ve bu modellerin kendi arasında kıyaslanması için correlation coefficient (R),

root mean square error (RMSE), ve Nash–Sutcliffe efficiency (NSE) performans metrikleri

kullanılmıştır. Çalışma alanı olarak, Norveç bölgesinde yer alan Bodo seçilmiştir. Bu bölge genellikle

buzullarla kaplandığı için, dünya üzerindeki birçok bölgenin aksine burada kuraklıkların görülmesi

bölgede yaşayanların hayat standardını artırabilmektedir. Analizlerden sonra, bu çalışmada elde edilen

analiz sonuçlarına göre, MLPM01 modeli R=0.9408, NSE=0.8801 ve RMSE=0.2882 performans

metrikleri ile diğer modellerden daha etkili sonuç vermiştir.