Yurt Dışındaki Türk Çocuklarına Türkçe Öğretimi Lisansüstü Programlarının Değerlendirilmesi

Delioğlu G., Şen Ü.

Uluslararası Avrupalı Türkler ve İki Dillilik Çalışmaları Kongresi, Cologne, Almanya, 23 - 24 Kasım 2024, ss.31, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Cologne
  • Basıldığı Ülke: Almanya
  • Sayfa Sayıları: ss.31
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretmek amacıyla her yıl Millî Eğitim Bakanlığınca öğretmen görevlendirmesi yapılmaktadır. Ancak görevlendirilecek öğretmenlerin branşlarına bakıldığında Almanca, din kültürü ve ahlak bilgisi, İngilizce, sınıf, sosyal bilgiler, Türk dili ve edebiyatı, Türkçe öğretmenliği gibi branşlarda görevlendirmenin yapıldığı görülmektedir. Bu durumun temel sebebi Türkiye’de yükseköğretim kapsamında yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretimine yönelik herhangi bir lisans programının bulunmamasıdır. Ne var ki Türkiye’de yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretmenliği lisans programı olmasa da lisansüstü düzeyde günümüzde altı yüksek lisans programın olduğu tespit edilmiştir. Alana yönelik doktora programı ise bulunmamaktadır. Bu tespitten yola çıkarak bu çalışmada yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretimi yüksek lisans programlarının karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın alt amaçları ise yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretimi yüksek lisans programlarının uzman öğretim elemanı ve akademik kadro, program açılış yılları, amaç ve öğrenme çıktıları, eğitim süresi, kayıt ve kabul şartları, son üç dönemdeki öğrenci kontenjanları, mezuniyet şartları, ders içeriği ve son üç dönemde verilen derslerine yönelik karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesidir. Nitel yöntemle oluşturulan bu araştırma durum (örnek olay) çalışmasıdır. Çalışma grubunu Türkiye’deki altı farklı üniversitede (Akdeniz Üniversitesi, Gazi Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sakarya Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi) bulunan beş “yurt dışında yaşayan Türk çocuklarına Türkçe öğretimi” ve bir “yurtdışındaki Türk çocuklara Türkçe öğretimi” adlı toplam altı farklı yüksek lisans programı oluşturmaktadır. Doküman incelemesi kullanılarak ilgili kurumların resmî internet sayfalarında bulunan veriler toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre ilgili programlarda ilgili alanda uzmanlığı olan tek öğretim elemanı Gazi Üniversitesindedir. Programların amaç ve öğrenme çıktıları genellikle benzerdir. Eğitim süreleri 2-3 yıldır. Kayıt ve kabul şartları büyük ölçüde benzerdir ancak kabul için not hesaplamasında farklılıklar mevcuttur. İki üniversitedeki (Necmettin Erbakan Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi) ilgili programlara en az son üç dönemdir öğrenci alınmadığı ve diğer üniversitelerdeki programlara da yerleşen öğrenci sayısının oldukça az olduğu görülmüştür. Mezuniyet şartları benzerdir. Programlarda verilen derslerde benzerlik ve farklılıklar olduğu tespit edilmiş, dersler yönünden en farklı içeriğe sahip programın Gazi Üniversitesinde bulunduğu görülmüştür.