Akademik Veri Yönetim Sistemi
Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, cilt.5, sa.2, ss.327-334, 2019 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmanın amacı akım ölçümü alınmayan, birbirine yakın drenaj alanına ve uzunluk oranına sahip iki alt havzanın çıkış noktasında dolaysız akış hidrograflarını tahmin etmektir. Bunun için Batı Karadeniz Havzası’nda yer alan Araç Çayı’nın iki komşu alt havzası seçilmiştir. ArcGIS programı yardımıyla alt havzaların drenaj ağı oluşturulmuş ve bazı morfometrik parametreleri hesaplanmıştır. Nash anlık birim hidrograf yöntemiyle alt havzaların birim hidrografı tahmin edilmiştir. Alt havzaların hidrograflarının eşit durumlarda karşılaştırılabilmesi için aynı eğri numarası ve yağış modeli kullanılarak HEC-HMS hidrolojik modeli yardımıyla analizleri yapılmıştır. Model sonuçlarına göre alt havza 1 ve alt havza 2’de meydana gelen pik debiler sırasıyla 18.71 ve 27.83 m3/s olup alt havza 2 pik debisinin alt havza 1 pik debisinden %49 daha fazla olduğu görülmüştür. Ayrıca, alt havza 2’de pik debiye gelme süresi 5 saatken, alt havza 1’in pik debiye gelme süresi 7 saat olarak hesaplanmıştır. Hesaplanan hidrograflara göre alt havza 2’nin alt havza 1’e göre ani taşkına daha duyarlı olduğu sonucuna varılmıştır. İzlenen yöntem alt havzaların anlık taşkın potansiyellerine göre önceliklendirilmesine de olanak sağlar. Akım ölçümü olmayan akarsular üzerinde yapılması planlanan hidrolik yapıların projelendirilmesi sırasında bu yöntem takip edilerek alt havzanın kendi özelliklerini doğrudan kullanarak hidrograf ve pik debi tahmini yapılabilir.