Akademik Veri Yönetim Sistemi
28. ULUSLARARASI KATILIMLI ULUSAL ALLERJİ VE KLİNİK İMMÜNOLOJİ KONGRESİ, Antalya, Türkiye, 13 Ekim 2021
Gazi Üniversitesi Pediatrik Eozinofilik Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Çalışma Grubu
Giriş-AMAÇ: Eozinofilik özofajit (EoE), besin alerjilerinin nadir bir formu olup yaşam kalitesini önemli derecede
etkileyen özofagusun kronik inflamatuvar hastalığıdır. Franciosi ve arkadaşları tarafından 2013 yılında geliştirilmiş
“Pediatric Quality of Life Inventory (PedsQL) Eosinophilic Esophagitis Module” EoE’li çocuklarda hastalığa özgü
yaşam kalitesini hem hasta hem de aile beyanı ile değerlendiren tek ölçektir. Bu çalışmanın amacı “PedsQL
Eosinophilic Esophagitis Module” aile ve çocuk ölçeklerinin Türkçe dil uyarlamasını yaptıktan sonra uzman görüşü
alarak ve kapsam geçerliliği indekslerini hesaplayarak kültürel uygunluğunu test etmektir.
YÖNTEM: Bu çalışma için modülün kullanım izni “MAPI” Research Trust’dan alınmıştır. PedsQL EoE modülünün
yedi farklı ölçeği bulunmaktadır: 5-7 yaş için küçük çocuk ve anne-baba formu (8 alt bölüm 27 madde, 3’lü likert),
8-12 yaş için çocuk ve anne-baba formu (8 alt bölüm 35 madde 5’li likert), 13-18 yaş için genç ve anne-baba
formu (8 alt bölüm 35 madde, 5’li likert), son olarak da 2-4 yaş arası çocuklar için sadece anne-baba formu (7 alt
bölüm 22 madde, 5’li likert). Orjinal ölçeklerin Türkçe’ye çevirisi “çeviri-geriçeviri” yöntemiyle yapılmıştır. Ölçekler
birbirinden bağımsız, ana dili Türkçe olan ileri derece ingilizce bilen ve konuşan biri çevirmen üç kişi tarafından
Türkçe’ye çevrilmiştir. Ortak Türkçe çeviri bir yeminli tercüman tarafından geri İngilizce’ye çevrilmiştir. Çeviriler
sentezlendikten sonra kültürel uygunluk açısından Türkçe çevirinin son hali araştırma ekibinin 6 uzmanı (DY, HİEK,
AB, ÖEG, SS, BD) tarafından değerlendirilmiştir. Kapsam geçerliliği için Davis yöntemi kullanılmıştır ve çeviriler 8
farklı uzman tarafından anlamsal yeterliliği ve kültürel uygunluğu açısından orjinali ile kıyaslanarak incelenmiştir.
Gerekli görülen değişiklikler sonrası pilot uygulamaya geçilmiştir.
BULGULAR: Ölçeklerin bütün maddeleri için kapsam geçerliliği indeksi 0,8’in üzerinde ve yeterli bulunmuştur.
Pilot uygulamada her yaş grubu için ölçekler, çocuk gastroenteroloji polikliniğe başvuran 8 hasta ve ailesine yüz
yüze uygulanmış ve dilinin anlaşılırlığı açısından her hangi bir sorun olmadığı gözlenmiştir.
SONUÇ: PedsQL EoE modülünün bütün yaş grupları için hasta ve anne-baba ölçekleri Türkçe’ye orijinal dile sadık
kalarak doğru bir şekilde çevrilmiş olup her bir maddenin kendi kültürümüzde aynı kavramları sorguladığı ve
kapsam geçerliliğinin iyi olduğu bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: dil geçerliliği, Eozinofilik özofajit, kültürlerarası uyarlama, PedsQL, yaşam kalitesi