Akademik Veri Yönetim Sistemi
Atlas International Refreeded Journal on Social Sciences, cilt.5, sa.21, ss.550-557, 2019 (Hakemli Dergi)
Bu çalışmada, Türkiye’de Cumhuriyetin ilk yıllarında millet kavramının sosyolojik öğretimi irdelenmiştir. Bu
amaçla; önce Mehmet İzzet tarafından ve büyük ölçüde 1924 Sosyoloji Öğretim Programı bağlı kalınarak
yazılan İçtimaiyat (Sosyoloji) kitabı incelenmiş ve ardından Necmettin Sadak tarafından yazılan ve 1935
Sosyoloji Öğretim Programına bağlı kalınarak yazılan Toplumbilim (Sosyoloji) kitabı incelenmiştir. Neredeyse
ele alınan tüm konularda Osmanlı Dönemi Türkiye’si ile Cumhuriyet Dönemi Türkiye’si mukayesesi yapılan bu
kitaplarda, Osmanlıya ait yapı, değer ve kurumlar eleştirilip küçük düşürülürken; Cumhuriyet’e ait
çalışmalarından, yeniliklerin ve düzenlemelerinden övgüyle bahsedilip, yüceltilmiştir. Bu bağlamda her iki
kitapta da millet kavramını çeşitli yönleriyle aydınlatmak için; millettin tanımı, millet olmak için gerekli olan
unsurlar, milletleri meydana getirmede ırk ve coğrafya etkisi gibi konulara değinilmiştir. Ancak görülmektedir
ki, her iki kitapta da, millet kavramı sosyolojik olmaktan ziyade, ideolojik tutumla aktarılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Mehmet İzzet, Necmettin Sadak, Millet, Sosyoloji Öğretimi
In this study, the sociological teaching of the nation concept in the first years of the Turkish Republic has been
addressed. For that purpose, first of all, the book İçtimaiyat (Sociology) written by Mehmet İzzet and on a large
scale written as to be complied with the 1924 Sociology Curriculum, and then the book Toplumbilim
(Sociology) written by Necmettin Sadak and written as to be complied with 1935 Sociology Curriculum have
been reviewed. While constitutions, values, and institutions belong to the Ottoman have been criticized and
insulted; studies, innovations, regulations belong to the Republic have been acclaimed and praised in these books
which have been compared Turkey in the Ottoman Period and Turkey in the Republic Period almost in all topics
considered. In this context; topics such as definition of the nation, necessary elements to be a nation, the effects
of the race and geography when give birth to the nations have been mentioned in order to enlighten the nation
concept from various aspects in both books. However, it is seen that the nation concept has been transferred with
ideological attitudes rather than being sociologic in both books.
Key words: Mehmet İzzet, Necmettin Sadak, Nation, Teaching Sociology