Akademik Veri Yönetim Sistemi
NESNE PSIKOLOJI DERGISI, cilt.10, sa.24, ss.216-230, 2022 (Hakemli Dergi)
Trafik adabı, denetim ve ceza korkusu olmadan kurallara uyma, yazılı olmayan ve trafik içinde karşılıklı anlayış
gerektiren davranışları oluşturma ve bu davranışları alışkanlık haline getirme şeklinde kavramsallaştırılabilir. Trafik
güvenliğini oluşturan unsurlardan biri olan eğitimin “trafik adabını” şekillendirmek için en önemli araçlardan biri
olduğu söylenebilir. Bu kapsamda Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü, 2015 yılında
Özel Sürücü Kursları Eğitim Müfredatı Programı'na “trafik adabı” dersini eklemiştir. İlgili alanyazında trafik
adabını ölçen bir ölçme aracı bulunmamaktadır. Çalışmanın amacı, trafik adabına ilişkin daha ayrıntılı bilgiler elde
etmemizi sağlayacak olan bir ölçme aracının geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik değerlerinin belirlenmesidir. Bu
amaçla daha önce Hatipoğlu ve Yasak (2016) tarafından yazılmış olan “Trafik Adabı” isimli kitapta ele alınan temel
başlıklar ve ilgili alanyazın göz önünde bulundurularak, ölçek maddesi olabilecek toplam 55 ifade saptanmış ve
bunlar Likert tipi ölçek formatına getirilerek, örnekleme uygulanmıştır. Analizler sonucunda 33 maddeden oluşan
dört faktörlü (Temel değerler, Empati ve iletişim, Hak ihlalleri ve Birbirini uyarma) bir ölçek elde edilmiştir.
Faktörlerin Cronbach alfa değerleri .60 ile .89 arasında değişmektedir. Çalışmada, Sürücü Öfke Ölçeği, Sürücü
Davranışları Ölçeği ve Kişilerarası İlişki Tarzları Ölçeği ise eş zamanlı geçerlik ölçütleri olarak kullanılmıştır.
Yapılan korelasyon analizleri sonucunda BFSTÖ ile bu ölçekler arasında beklenen yönde ve anlamlı ilişkiler
bulunmuştur. Yapılan analizler değerlendirildiğinde, BFSTÖ’nin trafik psikolojisi ve sürücü adaylarının eğitimi
alanlarında kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.
Traffic etiquette can be conceptualized as following the rules without fear of traffic control and punishment,
acquiring unwritten behaviors that require mutual understanding in traffic, and making these behaviors a habit. It
can be said that education, which is one of the elements that make up traffic safety, is one of the most important
tools to shape "traffic etiquette". In this context, the General Directorate of Private Education Institutions of the
Ministry of National Education added the "traffic etiquette" course to the Private Driving Courses Education
Curriculum in 2015. There is no measurement tool for traffic etiquette in the related literature. The aim of the study
is to develop a measurement tool that will enable us to obtain more detailed information about traffic etiquette, and
to examine its validity and reliability values. For this purpose, a total of 55 statements that could be scale items
were determined, taking into account the main topics covered in the book titled “Traffic Etiquette” and the relevant
literature, previously written by Hatipoğlu and Yasak (2016), and these were adapted to Likert type scale format
and sample was applied. As a result of the analysis, a four-factor scale (Basic Values, Empathy and Interpersonal
Communication, Violations of Rights, and To Warn Each Other) consisting of 33 items was obtained. Cronbach's
alpha values of the factors ranged between .60 and .89. In the study, Driver Anger Scale, Driver Behaviors Scale
and Interpersonal Relationship Styles Scale were used as concurrent validity criteria. As a result of the correlation
analysis, significant and expected relations were found between MDAS and these scales. When the analyzes are
evaluated, it can be said that MDAS is a valid and reliable measurement tool that can be used in the fields of traffic
psychology and training of driver candidates.