Açıklanabilir Yapay Zekâ Üzerine Bir İnceleme


Al S., Sağıroğlu Ş.

9 th International Conference on Computer Science and Engineering (UBMK 2024), Antalya, Türkiye, 26 - 28 Ekim 2024, ss.1-6

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Antalya
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-6
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yapay zekâ (YZ), hayatımızın birçok alanında devrim niteliğinde değişimlere sebep olmuştur. Son yıllarda ortaya atılan özellikle derin öğrenme temelli modelleri, tahmin performansına odaklanarak karar verme süreçlerinin ve çalışma mekanizmalarının anlaşılması zor karmaşık kara kutu algoritmalarına dönüşmüştür. Kara kutu problemi, YZ sistemlerinin toplumsal kabulü, adil ve etik kullanımı açısından birtakım sorunlara yol açmaktadır. Bu sorunları ele almak ve YZ modellerine olan güveni artırmak için Açıklanabilir Yapay Zekâ (AYZ) fikri ortaya atılmıştır. AYZ, YZ'nin şeffaflığını, güvenilirliğini ve adilliğini artırarak teknik olmayan kullanıcıların bile YZ modellerinin işleyişini ve kararlarını kolaylıkla anlayacakları bir altyapı oluşturmayı hedeflemektedir. AYZ, son yıllarda YZ alanında popüler bir araştırma konusu haline gelmiştir. Bu çalışmada gelişen AYZ alanı genel olarak incelenmiş, farklı açılardan değerlendirilmiş ve ayrıntılı bir tanım, teknik ve terminoloji açıklaması bir araya getirilmiştir. Bu çalışma ile AYZ alanının farklı açılardan değerlendirmesini sunarak daha güvenli, adil ve şeffaf AYZ tekniklerinin geliştirilmesinde araştırmacılara yol gösterici olmasını umuyoruz.