Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi, cilt.48, sa.2, ss.672-695, 2024 (Scopus)
Amaç: Bu çalışmada çeşitli kimyasal savaş ajanlarının kimyasal ve fiziksel özellikleri, tıbbi koruma
yöntemleriyle ilgili genel bilgiler, güncel analiz metotları ekipmanı, dekontaminasyon teknikleri ve
kimyasal ajanlara maruz kalındığında kullanılan farmasötik formülasyonlar tartışılacaktır.
Sonuç ve Tartışma: Kitle imha silahları arasında kimyasal savaş ajanları, biyolojik ve nükleer
silahlara göre insanlığın yarattığı en acımasız tehlikelerden biridir. Günlük hayatımızda kolayca
elde edilme imkânı olan kimyasallar ile bu savaş ajanları çok ucuz bir şekilde üretilebilir ve küçük
terörist gruplar tarafından bile az miktarlarda kitlesel zayiatlar yaratabilir. Kimyasal savaş ajanları
vücuda çeşitli yollardan girer; semptomlar buna göre değişebilir. Solunduğunda gazlar, buharlar
ve aerosoller, burun ve ağız mukozasından akciğerlerin alveollerine kadar solunum yolunun
herhangi bir kısmından emilebilir. Göz ayrıca bu ajanları doğrudan emebilir. Sıvı damlacıkları ve
katı partiküller ise, deri ve mukoza zarlarının yüzeyinden emilebilir. Deri üzerinde karakteristik bir
etkiye sahip toksik bileşikler, cilt üzerinde katı veya sıvı partiküller halinde biriktiklerinde etkilerini
gösterebilirler. Bazı uçucu özellikteki maddelerin buharı sağlam cilde nüfuz edebilir ve bunu takiben
zehirlenmeye neden olabilir. Yaralar veya sıyrıklar, sağlam deriye göre daha geçirgendir. Kimyasal
savaş ajanları, yiyecek ve içecekleri kontamine edebilir ve dolayısıyla gastrointestinal sistem
tarafından absorbe edilebilir. Kimyasal savaş ajanları çeşitli transmukozal yollarla nüfuz ederken,
yüzeylerde tahriş veya hasarda oluşturabilirler. Ayrıca çevreye sızan zehirli maddeler yer altı
suyunu, toprağı ve havayı kirletebilir ve canlı organizmalar üzerinde uzun süreli zararlı etkilere yol
açabilir