JOURNAL OF POLYTECHNIC-POLITEKNIK DERGISI, cilt.24, sa.4, ss.1511-1524, 2021 (ESCI)
Kızılırmak Nehrinin düşük hidrolik eğimi nedeniyle su akış hızı yavaştır. Bu sebepten kaynaklı daha çok ince taneli malzemelerin
taşınmış ve depolanmıştır. Temel kayanın daha alt kotlarda olması nedeniyle Kızılırmak Nehri yakınındaki yapı temelleri de daha
çok ince taneli malzeme üzerine inşa edilmiştir. Çoğunlukla Temel Mühendisliği kriterlerine göre inşa edilmeyen yapı temelleri,
yağışlar ve nehir yatağının feyezanı vs. gibi olaylarda aşırı miktarda su etkisine maruz kalması durumunda bu temeller, katı-rijit
bir davranış gösterememektedir. Drenaj koşullarının da sağlanamaması durumunda olumsuzluk daha da artmaktadır. Bu durumda
suya doygun ince taneli temel malzemesi daha çok plastik davranış göstermektedir. Plastik davranış nedeniyle yapı temel ve
duvarları ilksel özelliğini kaybederek çatlaklara, ayrışmalara ve daha sonra da deformasyonlara sebep olur. Bu çalışmada,
Kızılırmak nehri yakınındaki Karabucak köyündeki yapılarda oluşan deformasyonlar, laboratuvarda zemin malzeme parametreleri
ve drenaj koşulları araştırılarak açıklanmaya çalışılmıştır. İnce taneli kohezyonlu malzemelerin su ile etkileşimi ve drenaj
koşullarının sağlanamaması durumunda likit limitin %50’yi aştığı durumlarda boşluksuyu basıncının arttığı, likit limitin %60’ı ve
plastisite indisinin %20 yi aştığı durumlarda ise şişme ve sıkışma potansiyelinin arttığı gözlemlenmiştir. Artan şişme basınçları ile
%13’e kadar artan hacim değişikliği nedeniyle bu tip yapılarda yüksek oranda hasar meydana geldiği gözlenmiştir. Aynı şekilde
kesme dayanımı anlamında 20 kpa değerinin altındaki kohezyon ve 30° altındaki içsel sürtünme açısı durumlarında da duraylılık
kaybı olduğu belirlenmiştir