Akademik Veri Yönetim Sistemi
4. ULUSLARARASI MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ VE MULTİDİSİPLİNER YAKLAŞIMLAR KONGRESİ, İstanbul, Türkiye, 3 - 05 Kasım 2022, ss.462-467
Bu çalışmada borlu çelikler grubunda yer alan yüksek mukavemet, sertlik ve aşınma dayanımına
sahip 33MnCrB5-2 malzemesine kriyojenik işlem olarak bilinen diğer adıyla sıfır altı işlem uygulanmıştır.
Bu çelikler hızlı bir şekilde soğutulduğunda tane içinde kalan bor sertleşebilirlik üzerinde büyük
bir etki yaratır. Ancak karbon oranının fazla olması bu etkiyi kaybettirdiğinden özellikle orta karbonlu
çeliklere az miktarda bor ilavesiyle geliştirilmiştir. İlk olarak analizler için uygun boyutta abrasiv ile
kesilen malzemeler -80 ºC’ye soğutularak 2 saat kriyojenik işlem (sıfır altı işlem) uygulanmıştır. Bazı
grup malzemelerde kriyojenik işlem uygulanmadan analizler için uygun boyutta kesilmiştir. Kesilen
numuneler klasik metalografik işlemden (zımparalama/ parlatma/dağlama) geçirilmiştir. Metalografik
işlemin yapılmasıyla mekanik özelliklerini belirlemek için her iki grup malzemenin HV 0.5 göre mikro
sertlik değerleri alınıp birbirleriyle sertlik oranları karşılaştırılmıştır. Özellikle metalografik işlem sonrası
mikro sertlik değerlerine bakılmış mikroyapıda homejen ana faz bölgesinin görülerek her numunede
benzer bölgelerden test yapılması sağlanmıştır. Yapılan işlemler sonrası malzemelerin kristalografik
özellikleri X-Işını Kırınım yöntemi (XRD) kullanılarak belirlenmiştir. Bu analiz ile kriyojenik işlem
uygulanan ve uygulanmayan malzemelerin kristalite boyutu hesaplanmıştır. Ayrıca XRD analiziyle belirlenen
kırınım olduğu düzlemlerin düzlemler arası mesafesi ve kafes parametresi Bragg yasasına göre
belirlenmiştir. Kırınımın olduğu düzlemlerin gerinim değeride Debye Scherrer formülünden hesaplanmıştır.
Yapılan bu çalışma ile sıklıkla aşınmaya maruz kalan yerlerde kullanılan 33MnCrB5-2 malzemesinin
kriyojenik işlem sonrası mekanik ve kristalografik özelliklerinin nasıl değiştiği araştırılmıştır