Akademik Veri Yönetim Sistemi
mektepli gazete, cilt.2, sa.2, ss.1-3, 2024 (Hakemsiz Dergi)
Anayasanın
Sivil ve
Asker Nitelemesi Olmaz;
Özgürlükçüsü
Olur!
Dr. Öğr. Üyesi Mustafa KARAAĞAÇLI
G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr.
Üyesi.
1.Öndeyi
Bu çalışmada, Anayasa’nın
Sivili, Askeri Olmaz; Özgürlükçüsü Olur! Konulu
bu çalışmanın amacı;
gündemde ve güncelde olan Ulusal Anayasa
girişimlerine farklı bir bakış
getirmektir. Çalışma; İlgili
alan yazın bulgularına ve yazarın postpozivitist görüşleriyle gözlemlerine
dayalı oluşturulmuştur.
Çalışma; (1)Öndeyi, (2)Anayasa’nın
İşlevi ve Üstünlüğü, (3)Anayasa’nın
Kapsamı ve Bağlayıcılığı, (4)Anayasa’nın Pratik Yaşam Yansımaları, (5)Anayasa'nın
Beka Maddeleri, (6)Anayasa’da
Eğitim,
(7)Anayasa Tartışmalarında; Darbe
Anayasası Eleştirileri ve Sivil
Anayasa Güzellemeleri, (8)Anayasa Nasıl Önem ve Değer Kazanır? (9)Vargı ve
Yargı alt
başlıklarında raporlaştırılmıştır.
2.Anayasa’nın
İşlevi ve Üstünlüğü
Anayasa, ülke üzerindeki egemenlik haklarının
kullanım yetkisinin içeriğinde belirtildiği şekliyle devlete verildiğini
belirleyen toplumsal sözleşmelerdir (Kelsen, 1960). Anayasa, normlar hiyerarşisine göre diğer bütün hukuki
kurallardan ve yapılardan üstündür. Eş
deyişle Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve genelge nitelikli yasal metinlerin
üzerindedir. Bu bağlamıyla hiçbir kanun ve yapı anayasaya aykırı olamaz.
3.Anayasa’nın
Kapsamı ve Bağlayıcılığı
·
Anayasa, bir
devletin yönetim biçimini belirtir.
·
Toplumların ülke üzerindeki egemenlik haklarının
kullanımını tanımlar.
·
Bireylerin temel haklarının hangi koşullar altında
devlet düzenlemeleriyle kullanım yöntemlerini belirler.
Anayasa
hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve
diğer kuruluş ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır. Kanunlar Anayasaya
aykırı olamaz (TBMM,1987: Madde:11).
4.Anayasa’nın
Pratik Yaşam Yansımaları
Anayasa bir ulusun sosyal, siyasal, eğitsel, ekonomik, kültürel
yaşam alanlarını belirleyip düzenleyen en üst yasal metindir.
Çünkü Anayasa;
·
Devletin temel örgüt yapısını gösterir.
·
Devletin organlarını ve işleyişlerini belirler.
·
Temel hak ve özgürlükleri tanımlar.
·
Temel hak ve özgürlükleri sınırlarını çizer
Bu pratik yaşam
yansımalarıyla hukuk metinleridir. Toplumsal bir sözleşme niteliği
taşır. Toplumsal niteliğinde ise toplumu
ve devleti oluşturan
kurumlardan olan aile, siyaset, eğitim, ekonomik ve din
kurumlarında temel belirleyici Anayasa’dır (Karaağaçlı, 2021:61-76).
5.Anayasa'nın
Beka Maddeleri
Anayasa'nın ilk üç maddesi ve devamındaki
Dördüncü Madde, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin
beka maddeleri niteliğindedir. Çünkü; ilk üç madde; devletin şekli, cumhuriyetin
nitelikleri, devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve
başkenti konularını içeriyor. Anılan bu konuları kapsayan “ilk üç maddenin
değiştirilemeyeceği-değiştirilemez ve hatta teklif edilemezliği” belirtiliyor
(TBMM,1987:Madde:1,2,3 ve 4).
6.Anayasa’da
Eğitim
Bireysel ve toplumsal düzeylerde davranış değiştirmede eğitim
sadece bugün değil gelecektir. Yukarı satırlarda yer verilen yaşam alanlarının
yani aile, siyaset, ekonomi, din ve eğitim alanlarının laiklik temelinde işleyişi
de eğitim süreçleriyle sağlanabileceğinden Anayasa’da Eğitim olgusu şu
kapsamıyla yer bulmaktadır:
“Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz.
Eğitim ve öğretim, Devletin başlıca ödevlerindendir. Eğitim ve öğretim, Atatürk
ilkeleri doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim
ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri
açılamaz (TBMM,1987: Madde:42)”
Anayasa’daki bu madde ulusal eğitimin nasıl düzenlenip
yürütüleceğinin temel özelliklerini belirlerken; finansal denetime açık olmayan toplulukların demokratik kitle
örgütü olarak nitelenemeyeceğini, eğitim-öğretim işlerine
girişemeyeceklerini vurguluyor
(Karaağaçlı, 2023).
“Eğitimin salt yaşam değil, bir hak
ve gelecek olduğu” dikkate
alınarak, tüm Türk Ulusu’nu ilgilendiren geleneksel tarihsel esin kaynaklı ulusal eğitime yeni
moda -maarif modeli güzellemeleri
(!)- yapmadan Atatürk ilkelerine, Cumhuriyet değerlerine ve Türkiye
coğrafyasına uygun manevi kalıp değerleri
de ötekileştirmeyen
dayanışmacı-paylaşımcı eğitim, öğretim, ders ve
örtük programların hazırlanıp
uygulanması da Anayasa temelinde yer
bulmaktadır (Karaağaçlı, 2024).
7.Anayasa Tartışmalarında; Darbe Anayasası Eleştirileri ve Sivil Anayasa Güzellemeleri (!)
Yaşamın iki temel değişkenlerinden olan (1)Durum ve
(2)Zaman yaşamın her alanında olduğu
gibi Anayasa tartışmalarında da gündeme
ve güncele gelmektedir. Anayasa tartışmalarında; ilk
adımlı gerekçe olan “Darbe
Anayasası” yerine; “Sivil Anayasa” yapma niyet ve düşüncesi siyasal ve bilimsel bir nitelik
taşımamaktadır.
·
Çünkü; bir Anayasanın önceliği özgürlükler
temelinde olmalıdır.
·
Çünkü; darbe yapımı eleştirilerine dayalı olarak yürütülen Anayasa tartışmaları canı-cini olmayan yazılı metine demokratik nitelik kazandıramaz.
·
Çünkü; demokrasinin temellerinden olan “itiraz
edebilme” Anayasa’da yer bulmaz ve yaşam pratiklerine yansıtılmazsa Anayasanın
yapılma marifetinin önemi yoktur.
·
Çünkü; varolan
Anayasa ile “ne yapılamıyor” da
Sivil Anayasa tartışmaları yapılıyor? Sorusunun karşılığı da
doyurucu olamıyor.
8.Anayasa
Nasıl Önem ve Değer Kazanır?
Haklar özgürlükler temelinde bir Anayasa
önem ve değer kazanır. Yasama, Yürütme
ve Yargı etkileşimindeki güçler
ayrılığı ile bir Anayasa önem ve değer
kazanır. Yasama, yürütme ve yargı kuvvetlerinin ayrı birimlerde
hazırlanıp uygulanması ve
denetlenmesiyle Demokratik Devlet güçlenir. Eş
deyişle; TBMM kanun yapar, hükümet uygular ve hukuk
sistemi yargılar ise Anayasal
güçler ayrılığı somutlanır.
9.Vargı ve Yargı
·
Devletin faaliyetlerini ve oluşum biçimini düzenleyen
yasa metinlerin en üstü olan Anayasanın
önem ve değeri
devletin işleyişindeki denge ve
denetleme ile kendini gösterir.
·
Keyfi ve kişisel tercihlerle
Anayasa değer yitimine uğrar.
·
Devletin işleyişinde israf düzeyindeki harcamalar Anayasanın da önem ve
değerini azaltır.
·
Siyasal kültürdeki aşınmalar, yoksulluk ve yolsuzluk olguları da bir Anayasanın önem ve değerini azaltır.
·
Hipermerkeziyetçi yönetim anlayışı
da bir Anayasanın önem ve değerini
azalttığından yeni bir Anayasa hazırlığından önce; özgürlükler, katılımcılık
ve kuvvetler ayrılığı temelinde Anayasa
uygulanmalıdır.
Kaynaklar
Karaağaçlı, M. (2021). Eğitimin Sosyolojisi. İkinci Yazım
İkinci Basım. 2021. Ankara: Kitapçı Basımevi
Yayıncılık Dağıtım Tasarım San Tic. Ltd. Şti. Matbaa Sertfika No: 41356. ISBN
No:978-605-62357-9-5. Bandrol Seri Aralıkları: THG-PRH 620851-620870.
Karaağaçlı, M. (2023). Finansal Yapıları Denetime Açık Olmayan
Sivil Toplu Kuruluşu Olarak Nitelenemez! http://www.mektepligazete.com.
21 Eylül 2023.
Karaağaçlı,
M. (2024). TC MEB 2024 Yılı Yeni Taslak
Öğretim Programlarının Defoları. http://www.mektepligazete.com.
04.05 2024.
Kelsen, H. (1960). Pure Theory of Law. Theorist Hans
Kelsen, first published in German in 1934 as Reine Rechtslehre, and in 1960 in
a much revised.
TBMM,(1987).
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası.
Ankara: TBMM. Vakfı Ofset Tesisleri.
_______
Erişim ve İletişim
Dr.
Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.
e-posta : mkara@gazi.edu.tr
ORCID :
https://orcid.org/0000-0003-3488-1021
Web
(1): w3.gazi.edu.tr/~mkara
Web (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara
Web (3): www.yurtspor.com
Web (4): www.mektepligazete.tebeşir
Web (5): www.mektepligazete.köşe
yazıları
Facebook (1): Kirizma
Facebook (2): Mustafa Karaağaçlı
X : M_Karaagacli_
İnstagram : mustafakaraagacli1