Künk ve Küplerin Anıtsal mimaride Üst Örtüde Kullanımı


Zobi B., Sağıroğlu Demirci Ö.

10th International Eskişehir Terracotta Symposium, Eskişehir, Türkiye, 17 Eylül - 02 Ekim 2016, ss.593-608

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Eskişehir
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.593-608
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tarihin başlangıcından itibaren Anadolu'daki yapı kültürü, medeniyetlere paralel olarak gelişmiş; yapım teknolojisi, inanç , anlayış ve ihtiyaçlara bağlı olarak çeşitlenmiştir. Özellikle kamusal yapılar bu bağlamda gittikçe büyüyerek medeniyetlerin sembolü haline gelmiş ve günümüze kadar mevcudiyetlerini korumuşlardır. Medeniyetlerin sembolü olan bu yapıların mümkün olduğunca büyük ve ihtişamlı kurgulanma isteği, yapım teknolojisine yönelik çeşitli önlemler alınmasını ve farklı malzeme ile mimari çözüm ihtiyacını da gerektirmiştir. Özellikle merkezi hacim gerektiren dini yapıların üst örtüsü bu bağlamda fiziki büyümenin sınırlarını belirlemiştir. Mümkün olan en hafif fakat en büyük açıklığı geçen strüktürün tasarımı, boşluklu kurguyu gerektirmiş; bu bağlamda pişmiş toprak küp kullanımı ortaya çıkmıştır. En muhteşem örneklerini Osmanlı İmparatorluğunun klasik döneminde gördüğümüz camilerin kubbelerinde, oldukça yoğun olarak karşılaşılan küp kullanımı, aynı zamanda çınlamayı önleyici bir önlem olarak ta düşünülmüştür. Bu bildiri kapsamında, üst örtüde hafifletme ve çınlama önleme amacı ile kullanılan pişmiş toprak küp ve künkler anlatılmış, örnekler üzerinden kullanımları detaylandırılmıştır