Akademik Veri Yönetim Sistemi
INTERNATIONAL REFEREED JOURNAL OF DESIGN AND ARCHITECTURE, sa.35, ss.39-56, 2025 (Hakemli Dergi)
Amaç: Bu çalışma, konutun dönüşümünün izlerini kadın
dergilerinden biri olan Bilgi Yurdu Işığı (1917-1918) dergisi
üzerinden incelemektedir. Kadının, Sosyo-ekonomik ve kültürel
değişimlerle şekillenen rolünün ev içi mekanını nasıl etkilediğine
odaklanılmaktadır.
Yöntem: Dergide yer alan ilgili metinler, batı konut kültürünü
temel alan, modern mimarlık kavramları üzerinden incelenmiştir.
Modern mimarlık teorileri üzerine yapılan literatür
taraması sonrasında modern mimarlığın temel kavramları
belirlenmiştir. Fonksiyon (işlev), rasyonellik, hijyen, ekonomi,
estetik gibi öne çıkan kavramlar çalışmanın önemli alt başlıklarını
oluşturmaktadır.
Bulgular: Kadının konumundaki kırılma noktalarından biri
olan İkinci Meşrutiyet'in (1908) izleri derginin söyleminde
açıkça görülmektedir. Modern (diğer bir deyişle batılı) bir toplum
yaratmanın ancak modern kadının varlığıyla olacağına inanılmaktadır.
Kadına ev içinde akılcı kararlar vermeyi, işlevsel
araçlarla temizlik süresini nasıl azaltacağını, sağlığı korumak
adına hijyenik alanlara nasıl sahip olacağını öğreten ifadeler
metinlerde sıkça yer almaktadır.
Sonuç: Mimarlık disiplininde, modern teori ve pratiklerin
ortaya çıkışına ilişkin çalışmalar genellikle 1930'lu yıllara yoğunlaşmaktadır.
Ancak dergiden elde edilen veriler, modern
mimarinin kavramsal arka planının çok daha erken tarihlerde
çizildiğini söylemeyi mümkün kılmaktadır.
Aim: This study aims to trace the transformation of
housing from a woman’s magazine titled as Bilgi Yurdu Işığı
(1917-1918), focusing on how the changing role of women,
shaped by socio-economic and cultural shifts, influenced domestic
space.
Method: Research is based on scrutinizing relevant texts in
the magazine, basing on new western housing culture, through
modern concepts of architecture. The basic concepts of modern
architecture have been determined after a literature review of
modern architectural theories. The outstanding concepts such
as function (utility), rationality, hygiene, economy, aesthetics
are the main subtitles of the study.
Results: Results of the Second Constitutionalism (1908), one
of the breaking points in the position of women, is apparent in
the discourse of the magazine. It was believed that creating a
modern (western in other words) society was only in the hands
of the modern woman. Teaching woman how to make rational
decisions among the house, how to reduce time for cleaning by
functional tools, how to own hygienic spaces to preserve health
have been mentioned frequently throughout the texts.
Conclusion: Studies on the emergence of modern theories and
practices in architecture generally focus on the 1930s. But details
captured from the magazine makes it possible to say that
conceptual background of modern architecture was drawn
much earlier.