Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. ULUSLARARASI MÜHENDİSLİK MİMARLIK VE TASARIM KONGRESİ, İstanbul, Türkiye, 14 - 16 Mayıs 2022, ss.1178-1182
Sac malzemelerin günümüzde endüstride kullanımı yaygın olmakla birlikte kullanım alanları giderek artmakta ve çeşitlenmektedir. Çift fazlı çelik grubunda yer alan Docol sac malzemeler soğuk haddelenmiş ve ileri yüksek mukavemetli malzemelerdir. Yapısında bulunan ferrit ve martenzit fazları sayesinde yüksek dayanım / düşük ağırlık oranına sahiptir. Ferrit fazı malzemenin sünekliğini arttırıcı etki
oluştururken, martenzit fazı ise malzemenin mukavemetini arttıran bir etki sağlamaktadır. Özellikle otomotiv sektöründe yan darbe kirişleri, tampon ve yapısal bileşenler gibi yüksek mukavemet gerektiren
kısımlarda tercih edilmektedir. Sac metallerin şekillendirilmesi için farklı yöntemler mevcuttur. Bu yöntemlerden biri de bükme tekniğidir. Bükme, sac malzemeden kesilen parçayı şekillendirme mukavemetlendirmek için yapılan kalıplama metodudur. Bükme işlemi malzemeden talaş kaldırılmadan ısıtılarak
veya soğuk olarak yapılabilmektedir. Bu çalışmada Docol 1400 sac malzemenin geri esneme davranışına sıcaklık ve kalıp açısı parametrelerinin etkisi deneysel araştırılmıştır. Deneysel çalışmalar, bükme
kuvveti, büküm sıcaklığı ve bükme hızını elektronik kumanda edilebilen deney düzeneği ile gerçekleştirilmiştir. Docol 1400 malzemenin büküm bölgesi 400 °C sıcaklığında ısıtılarak V bükme yöntemiyle
şekillendirilmiştir. Ayrıca malzemenin şekillendirilmesinde 15, 30, 45, 60 ve 75 derecelik kalıplar kullanılmıştır. Çalışma sonunda kalıp açısının artmasıyla geri esneme değerlerinde ortalama % 23,5 oranında artış tespit edilmiştir. Isıtılan büküm bölgesi incelendiğinde ise termal dönüşüme bağlı mikro yapısal değişim gözlenmiş ve bu değişim detaylı bir şekilde yorumlanmıştır.