Savunma Planlamada Geleceğe Yönelik Senaryoların Değer Odaklı Düşünme Yöntemi ile Analizi

Bengöz A., Gencer C.

JOURNAL OF POLYTECHNIC-POLITEKNIK DERGISI, vol.28, no.1, pp.59-66, 2025 (ESCI)

Abstract

Savunma planlama; çok sayıda karar verici, paydaş, politika, askeri güç, yürütülen projeler, gelişen teknolojiler, dünyadaki askeri güç dışında kalan gelişmeler ve daha birçok konuyu içermesi nedeniyle literatürde bulunan en kompleks karar problemlerinden biridir. Bu çalışmada, bu kompleks probleme yönelik olarak, karar vericiler tarafından kolayca anlaşılabilen, uygulanabilir, geleceğe yönelik muhtemel harekât senaryolarının karar vericilerin değerlerine göre Çok Amaçlı Karar Verme (ÇAKV) yöntemlerinden, Değer Odaklı Düşünme (DOD) yöntemi kullanılarak harekâtın boyutu, süresi, ortamı, çapı ve tipini içeren kriter hiyerarşisi ortaya konulmuş ve on alternatif (senaryo) belirlenmiştir. Bu alternatifler; Denk Ülkeye Karşı Harekât, Terörle Mücadele Harekâtı, Dost Ülkeye Destek Harekâtı, Müşterek Harekât, NATO Harekâtı, Ambargo, Enerji Krizi, Gıda Krizi, Kuraklık ve Bulaşıcı Hastalık olarak ortaya çıkmış ve analiz edilmiştir. Belirlenen alternatiflerden Denk Ülkeye Karşı Harekât (0.74), Terörle Mücadele Harekâtı (0.71) ve Ambargo (0.67) en yüksek puanlamayı elde ederek sıralamadaki ilk üç senaryoyu oluşturmuştur. Ayrıca DOD ile belirlenen senaryoların gerçekleşmesine yönelik olasılıklarla, bu senaryoların muhtemel etki derecelerinin grafiksel gösterimi yapılmıştır. Bu gösterim, karar vericilerin savunma planlamada daha etkin, verimli ve ekonomik kararlar almasında en önemli adımı oluşturmaktadır. Yapılan çalışma, DOD’nin savunma planlamada geleceğe yönelik senaryoların analizinde ilk defa kullanılması açısından oldukça önemlidir.