Investigation of Turkish Word Lists Used in the Speech Recognition Threshold


Creative Commons License

ŞAHİN KAMIŞLI G. İ., KEMALOĞLU Y. K., YÜKSEL M.

Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi, cilt.31, sa.2, ss.90-103, 2023 (Scopus) identifier identifier

Özet

Amaç: Çalışmanın amacı; rutin odyolojik değerlendirmenin bir parçası olan Konuşmayı alma/anlama eşiği testi (KAET)'nde ülkemizde yaygın kullanılan 3 sözcük listesinin (Hacettepe, Marmara ve Başkent listeleri) nasıl geliştirildiğini araştırmak ve içerdikleri sözcüklerin çeşitliliğini ve fonem içeriklerini incelemektir. Gereç ve Yöntemler: Hacettepe, Marmara ve Başkent Üniversitelerinde kullanılan KAET sözcük listeleri hakkında hazırlayıcılardan bilgi alınmış, listeler Excel veri tabanında toplanarak önce Türk Dil Kurumu sözlükleri esas alınarak sözcük çeşitliliği (isim, sıfat veya zarf, ünlem ve fiil) saptanmış ardından Uluslararası Fonetik Derneğinin Çağdaş Türkiye Türkçesi fonem tanımları dikkate alınarak ünlü ve ünsüz fonem dağılımları belirlenmiştir. Ayrıca ağzın ön kısmında seslendirilen 2 ünlüsü (/i, e/), arkada seslendirilen 3 ünlüsünün (/a, o, u/) oranları ve nazal fonemlerin (/m, n/) oranları ayrı ayrı bulunmuştur. Bulgular: Mevcut KAET listelerinin, anlaşılabilirlik ve Türkçenin sözcük çeşitliliği ve yapısı dikkate alınarak 3 heceli sözcüklerden hazırlandığı bildirilmektedir. Marmara listesinin özellikle çocuklara yönelik materyallerden hazırladığı vurgulanmıştır. Hacettepe listesi, sözcük ve fonem sayısı bağlamında en zengin ve isim dışı sözcüklerin en fazla kullanıldığı listedir. Listelerin, bazı farklılıklar göstermekle birlikte benzer fonem dengesine sahip oldukları görülmektedir. Ancak Marmara listesinde görece /ɣ/(ğ) foneminin daha fazla kullanıldığı, genel olarak ünlülerin ve özellikle de ön ünlülerin oranının, diğer listelere göre daha düşük olduğu görülmektedir. Sonuç: Hacettepe listesi gerek yaygın kullanımı gerekse sözcük ve fonem içeriğinin zenginliğiyle öne çıkmaktadır. Buna karşın Marmara listesi, çocuklara özgü materyallerden hazırlanmıştır ve görece yüksek frekanslardaki işitme kayıplarına daha hassas bir liste gibi görünmektedir. Başkent listesiyse, sözcüklerin büyük oranda isimlerden oluşuyor olması yönünden dikkati çekmektedir. Mevcut sözcük listelerinin, psikometrik eğrilerinin olmaması önemli bir eksikliktir.
Keywords: Odyometri, konuşma; konuşmayı alma eşiği; dilbilim; işitme kaybı; işitme testleri; Türkiye
Objective: The aim of this study is to investigate how the three commonly used word lists in our country (Hacettepe, Marmara and Başkent lists) are developed in the speech recognition threshold (SRT) test, which is a part of the routine audiological evaluation, and to examine the variety of words and phoneme content in the lists. Material and Methods: Information about the SRT test word lists used in Hacettepe, Marmara and Başkent Universities was obtained from the developers and the lists were collected in the Excel database, and word diversity (noun, adjective or adverb, exclamation and verb) was determined based on the dictionaries of the Turkish Language Institution, and then the Contemporary Türkiye Turkish of the International Phonetic Association phoneme definitions, vowel and consonant phoneme distributions are revealed. Moreover; the ratios of two vowels (/i, e/) voiced in the front of the mouth and three vowels (/a, o, u/) voiced in the back and the ratios of nasal phonemes (/m, n/) were found separately. Results: It is reported that the existing SRT test lists are prepared from 3-syllable words based on intelligibility and the word variety and structure of Turkish. It was emphasized that the Marmara list was prepared especially from materials for children. While the Hacettepe list is the richest list in terms of the number of words and phonemes, it is also the list where non-noun words are used the most. It is seen that the lists have similar phoneme balance, although they show some differences. However, it is seen that the /ɣ/(ğ) phoneme is used relatively more in the Marmara list, and the rate of vowels in general and especially front vowels is lower than in other lists. Conclusion: The Hacettepe list stands out with its widespread use and the diversity of its word and phoneme content. On the other hand, the Marmara list is specially prepared from materials for children and seems to be a more sensitive list for hearing loss at relatively high frequencies. The list of capitals draws attention in terms of the fact that the words are mostly composed of nouns and the order of the word structures. The lack of psychometric curves of existing word lists is a major shortcoming.
Keywords: Audiometry, speech; speech reception threshold test; linguistics; hearing loss; hearing tests; Türkiye