Çoklu etiyololojileri olan çocuk hastalarda penetrasyon-aspirasyon ölçek skoru ile fizyolojik değerlendirme arasındaki ilişki

2. Uluslarası Gazi Sağlık Bilimleri Kongresi, Ankara, Türkiye, 15 - 17 Aralık 2022, sa.221, ss.239

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Ankara
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.239
Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Giriş-Amaç: Yutulan materyalin değişen derecelerde hava yolu invazyonu olan Penetrasyon ve Aspirasyon, aspirasyon pnömonisi olasılığını artıran yutma bozukluğunun majör sekelleridir. Hava yolu invazyonu olaylarının fizyolojik nedeninin belirlenmesinde Penetrasyon-Aspirasyon Ölçeği (PAS) yaygın olarak kullanılmaktadır. Disfajik hastalarda, fizyolojik nedenlerden bağımsız olarak PAS skorunun tüm nedenlere bağlı mortalitenin önemli bir prediktörü olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmada, Çoklu etiyolojileri olan çocuk hastalarda penetrasyon-aspirasyon ölçek skoru ile fizyolojik değerlendirme arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçladık.

Gereç-Yöntem: Araştırmaya, Kulak Burun Boğaz polikliniğine farklı etiyolojiler ile başvuran 37 çocuk hasta dahil edildi. PAS skoru, 1 en düşük ve 8 en yüksek veya en şiddetli puanı temsil eden 8 puanlık bir sıralama ile derecelendirildi. Fizyolojik değerlendirme ise dudak kapanışı, bolus formasyonu, farengeal yutma tetiklenmesi, velofarengeal kapanış, larengeal elevasyon, UÖS açılışı, dil kökü retraksiyon olarak kategorize edildi. PAS skorlarının gruplar arası karşılaştırması Mann-Whitnet U testi veya Kruskall-Wallis H testi ile değerlendirildi. Fizyolojik değerlendirmelerin PAS skorları üzerindeki etkisi Robust regresyon analizi ile saptandı.

Bulgular: Hastaların ortalama yaşı 12 ay (aralık: 1,5-180 ay) ve %51,4’ü (n:19) kızdı. En sık tanı metabolik hastalık olarak saptandı (%29,7). Tüm hastaların ortanca PAS skoru 1 (aralık: 1-8) olarak saptandı. PAS skoru ile yaş, cinsiyet ve tanı etiyolojileri arasında anlamlı ilişki saptanmadı. Dudak kapanışı, bolus formasyonu, farengeal yutma tetiklenmesi, velofarengeal kapanış, larengeal elevasyon, ÜOS açılışı, dil kökü retraksiyonu zayıf/yetersiz olanlarda normal olanlara kıyasla ortanca PAS skoru yüksek saptandı (8 vs 1; p<0,001). Dil kökü retraksiyonu PAS skorlarına üzerinde daha fazla etkiye sahip olduğu belirlendi (β = 0,915). Bunu takiben larengeal elevasyon (β = 0,601), farengeal yutma tetiklenmesi (β = 0,562) ve bolus formasyonu (β = 0,560) izledi.

Sonuç: Yutma değerlendirmesi yapılan farklı etiyolojiye sahip çocuklarda, PAS skoru. zayıf/yetersiz fizyolojik değerlendirmesi olanlarda daha yüksek düzeylerde olduğu belirlendi. Fizyolojik değerlendirme parametrelerin PAS skorunu etkilediği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: yutma bozuklukları, disfaji, penetrasyon-aspirasyon ölçeğ