Türkçe Özet:
Toplumsal, kültürel ve dini yaşamı yansıtan hayati kamusal mekanlar olan camiler, çağdaş kullanıcı ihtiyaçlarını etkin bir şekilde karşıladıklarından emin olmak için sistematik bir değerlendirme gerektirir. Bu rapor, Ankara'daki 42 camide yürütülen ve bu bağlamda "İskân Sürecinde Değerlendirme (İSD)"¹ olarak adlandırılan bir Kullanım Sonrası Değerlendirme (KSD/POE) anketinin bulgularını detaylandırmaktadır. Çalışma, birincil 'görevli kullanıcılar' olarak cami görevlilerinin (İmam ve Müezzinler) perspektiflerini hedef almakta ve mevcut cami tesislerinin performansını ve yeterliliğini değerlendirmektedir. Diyanet İşleri Başkanlığı, ilgili Bakanlıklar ve Gazi Üniversitesi işbirliğiyle yürütülen "Cami Planlama ve Tasarımı Projesi" çerçevesinde geliştirilen anket aracı; mekânsal konfor (akustik, aydınlatma, havalandırma) ve işlevsel yeterlilik (sıhhi koşullar, erişilebilirlik, bakım vb.) dahil olmak üzere temel performans boyutlarını araştırmaktadır. Bu analiz, görevlilerin bakış açısıyla mevcut cami performansının ampirik bir değerlendirmesini sunmakta, kritik eksiklikleri tanımlamakta ve Türkiye'de gelecekteki cami planlaması ve yönetimi için kanıta dayalı tasarım kılavuzlarının ve iyileştirme stratejilerinin geliştirilmesini bilgilendirmek üzere önemli bir veri tabanı oluşturmaktadır.
¹ Yazarların "Post Occupancy Evaluation" için kullandığı Türkçe terminoloji.
Anahtar Kelimeler : İskân Sürecinde Değerlendirme (İSD), Kullanım Sonrası Değerlendirme (KSD), Cami Mimarisi, Bina Performansı, Kullanıcı Memnuniyeti, Görevli Kullanıcı, Cami Görevlileri, Tesis Değerlendirme, Ankara, Türkiye.
English Abstract :
Mosques, as vital public spaces reflecting social, cultural, and religious life, require systematic evaluation to ensure they meet contemporary user needs effectively. This report details the findings of a Post-Occupancy Evaluation (POE) survey, termed "İskân Sürecinde Değerlendirme (İSD)" in this context, conducted in 42 mosques across Ankara. The study specifically targets the perspectives of mosque officials (Imams and Muezzins) as primary 'employee users,' assessing the performance and adequacy of existing mosque facilities. Developed within the framework of the collaborative "Mosque Planning and Design Project" (involving the Presidency of Religious Affairs, relevant Ministries, and Gazi University), the survey instrument investigates key performance dimensions including spatial comfort (acoustics, lighting, ventilation) and functional adequacy (sanitary conditions, accessibility, maintenance, etc.). This analysis provides an empirical assessment of current mosque performance from the officials' viewpoint, identifies critical deficiencies, and establishes a crucial data baseline to inform the development of evidence-based design guidelines and improvement strategies for future mosque planning and management in Turkey.
Keywords : Post-Occupancy Evaluation (POE), İskân Sürecinde Değerlendirme (İSD), Mosque Architecture, Building Performance, User Satisfaction, Employee User, Mosque Officials, Facility Assessment, Ankara, Turkey.
