Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, cilt.55, sa.55, ss.106-128, 2022 (Hakemli Dergi)
Son yıllarda teknoloji ve sanayileşme insanların yaşam tarzını etkilemekte ve doğadan uzaklaşma
yaşanmasına sebep olmaktadır. Buna karşılık yapılan çalışmalar doğada vakit geçirmenin insan sağlığı
ve çevresel davranışlar üzerindeki olumlu etkilerini ortaya koymaktadır. Çocukların sağlık durumları
ve çevresel davranışları üzerinde belirleyici bir rolü olan doğayla bağlantı kurmaya eğilim seviyelerinin
ölçülmesi ve gerekli durumlarda bu eğilimi artırıcı müdahalelerde bulunulması önemlidir. Bu
araştırmanın amacı, 60-72 aylık çocukların doğayla bağlantı kurmaya eğilimlerini ölçmek üzere bir
ölçek geliştirmek ve bu eğilimi bazı değişkenler açısından incelemektir. Araştırma, tarama modelinde
nicel bir çalışmadır. Çalışma grubunu Ankara’nın Altındağ, Çankaya ve Yenimahalle ilçelerinde
Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı resmi anaokulları, anasınıfları ve 1. Sınıflarındaki 60-72 aylık 478
çocuk oluşturmaktadır. Analiz sonuçlarına göre ölçeğe ait madde toplam puan korelasyon değerleri
0,387-0,748 değerleri arasında, madde faktör yükleri 0,417-0,720 değerleri arasındadır. Doğrulayıcı
faktör analizi sonucunda c2/sd (1,367) değerinin 5’in altında olduğu, CFI (0,925) ve TLI (0,918)
değerlerinin 0,90’ın üzerinde ve RMSEA (0,036) değerinin 0,08’in altında olduğu görülmüştür. Heise
ve Bohrnstedt’ın Ω güvenirlik katsayısı 0,904, McDonald ω güvenirlik katsayısı 0,989, test-tekrar
test güvenirliği için hesaplanan Pearson korelasyon katsayısı 0,852 olarak bulunmuştur. Ölçeğin 23 madde ve tek faktörden oluşan geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca
çocukların ölçekten aldıkları toplam puanlarının cinsiyet, ailenin aylık gelir durumu ve bitkilerle
ilgilenme durumuna göre farklılaşmadığı görülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre tek çocukların 2
ve daha fazla kardeşi olan çocuklardan daha yüksek eğilim seviyesine sahip oldukları; evcil hayvan
besleyen çocukların ise hayvanlarla vakit geçirmeyen çocuklardan daha yüksek eğilim seviyesine
sahip oldukları görülmüştür.
In recent years, technology and industrialization have affected people’s lifestyles and led them to feel
alienated from nature. However, studies have revealed the positive effects spending time in nature has
on human health and environmental behaviors. Measuring the level of children’s disposition toward
connecting with nature, which has a decisive role on their health status and environmental behaviors,
and to make interventions to increase this disposition when necessary are important. This study aims
to develop a scale for measuring 60-to-72 month-old children’s disposition toward connecting with
nature and to examine this disposition in terms of certain variables. The research uses a quantitative
survey design. The study group consists of 478 children between 60-to-72 months old children enrolled
in the preschools, kindergartens, or 1st grade in the Altındağ, Çankaya and Yenimahalle Districts of
Ankara Province. The item factor loadings range from 0.417 to 0.720. c2 / df = 1.367, which is less than
5. CFI =0.925 and TLI = 0.918, which are greater than 0.90, and RMSEA is less than 0.08. Heise and
Bohrnstedt’s reliability coefficient (Ω) was calculated as 0.904; McDonald’s reliability coefficient (ω) is
0.989, and the Pearson product-moment correlation value is 0.852. Thus, the DCNS has been found to
be a valid and reliable scale consisting of one factor and 23 items. The analysis results show children’s
mean total scores on the disposition scale to not differ in terms of gender, monthly household income,
or taking care of plants. The analysis results also show single children to have higher dispositions than
those with two or more siblings and children with a pet to have a higher disposition than those who
spend no time with animals.