Akademik Veri Yönetim Sistemi
IXth International Eurasian Educational Research Congress, İzmir, Türkiye, 22 - 25 Haziran 2022, ss.3-4
Bilim kavramını insanın doğal çevresindeki işleyiş ve düzenlilikleri amaçlı, planlı bir çalışmayla inceleme, araştırma, test etme onları yeni bağlantıları içinde ayırmabütünleştirme süreci ve bu yolla elde edilmiş güvenli bilgiler bütünü olarak tanımlamak mümkündür (Yağbasan ve Gülçiçek, 2003). Bu nedenle f en bilimleri eğitimi ve öğretiminin ana amaçları fenin kavramlarını, bilimin doğasını ve bilimsel çalışmaların nasıl yapıldığını öğretmek olarak belirtilmektedir (Hodson, 1993). Fen bilimleri kişinin kendini ve dünyayı tanıması için, yaratıcı düşünmenin ön ünü açmak ve teknoloji konusunda ilerletmek için çok önemlidir. Toplum için ise günümüzde hızla gelişen teknolojiye, fen bilimleri eğitimi sayesinde katkı sağlayabilecek seçkin insanlar yetiştirmek için önemlidir. Ülkemizde eğitim ve öğretim programı bu am aca uygun olarak geliştirilmiştir. Ülkemizde fen eğitimi için kaynaklardan en önemli ve yaygını ders kitaplarıdır. Ders kitabı, bireyler, aileler, toplum ve ulus üzerinde bıraktığı etkilerden dolayı eğitim ve öğretimin en önemli öğelerinden birisidir (Ata man ve arkadaşları, 2001) Çeşitli etkenlere göre incelenen ve değerlendirilen ders kitaplarının üzerine çok fazla değerlendirme çalışması olması olağandır. Çünkü bilimsel süreçlerin kazandırılması ve bilimsel bilgiyi öğretmek için kullanılan ders kitapları nın kusursuzlaştırılması demek, öğrenen ve öğretmene daha verimli bir öğrenme ortamı sunmak demektir. Fen eğitiminde öğrenenlere bilimsel süreçlerin verilmesi önemli bir noktadır. Fakat yapılan uygulamalar öğrenenlerin bilimsel çalışmaları tekdüze algılanm alarına yol açmaktadır. 2012’ de hazırlanan “A Framework for K12 Science Education: Practices, Crosscutting Concepts, and Core Ideas” (NRC, 2012) çerçeve program anlayışında ilk olarak bilimsel süreçlerin tekdüzeliğinden kurtulmak vardır. Bunun için bilim sel süreç becerilerini kazandırırken modelleme sürecini kullanmak akılcıdır. Fen bilimleri literatüründe modelleme; mevcut kaynaklardan hareketle bilinmeyen bir hedefi açık ve anlaşılır hale getirmek için yapılan işlemler bütünü olarak tanımlanırken modell eme sonucunda ortaya çıkan ürün ise model olarak nitelendirilmektedir (Harrison,2001; Treagust, 2002). Tarihte bilim adamları çalışmalarını basitleştirerek anlatmak, çalışma sonuçlarını kodlamak için modeller kullanmışlardır. Modellerin fiziksel nesneler, planlar, zihinsel yapılar, matematiksel denklemler ve bilgisayar simülasyonları gibi birçok formu bulunmaktadır (NRC, 1996). Modeller çok farklı yapılarda olsa da onların değeri nasıl çalıştığına ya da çalışabileceğine dair varsayıma dayanmaktadır. (AAAS, 1990, p.168) Sonuç olarak; ders kitaplarındaki bilimsel kavramların öğrenenlere verilirken daha rahat kodlayabilecekleri şekilde çeşitli modellerle yer verilmesi öğrenme sürecini kolaylaştırır. İşte tam bu noktada ders kitaplarındaki model ve modellemeleri n incelenmesi gereklidir. Bu sebeple araştırma problemi ders kitaplarını model ve modelleme açısından inceleme olarak belirlenmiştir. Araştırma Yöntemi Tarama modeli kullanılacak çalışmada doküman incelemesi yöntemi uygulanacaktır. Doküman incelemesi, araş tırılması hedeflenen olgu ya da olgular hakkında bilgi içeren yazılı materyallerin analizini kapsar (Yıldırım ve Şimşek, 2004). MEB, Talim ve Terbiye Kurulunun 28.05.2018 gün ve 78 sayılı kararı ile ders kitabı olarak kabul edilmiş, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 03.07.2018 gün ve 12720148 sayılı yazısı ile birinci defa basılan 9. Sınıf Fizik ders kitabı incelenecektir. Nitel araştırmada veriler gözlem, görüşme ve dokümanlar yoluyla toplanır (Berg ve Lune, 2015). Bunu veri analizi takip eder. Miles ve Huberman’a (1994) göre nitel veri analizi; verilerin toplanması, verilerin azaltılması, verilerin gösterilmesi, sonuç çıkarma ve doğrulama olarak üç aşamalıdır. Toplanan verileri analiz ederken betimsel ve içerik analizi dışında söylem analizi, doküman an alizi gibi teknikler de kullanılmaktadır (Yıldırım ve Şimşek, 2016). Bu çalışma için betimsel analiz yöntemi kullanılacaktır. Beklenen Sonuç Ders kitaplarının bilimsel bilgi olarak doğru olması ve kavram yanılgılarına izin vermemesi çok önemlidir. Seçilece k ders kitabı bilimsel içerik açısından doğru olmalı ve öğrencilerde yanlış kavrama oluşmasına yol açmamalıdır; çünkü birçok öğrenci (hatta öğretmen) ders kitaplarında sunulan içeriğin kesinlikle doğru olduğuna inanır (Ford, 2002). Fakat geçmişte yapılan ç alışmalar (Aycan ve diğerleri, 2002; Akınoğlu ve diğerleri, 2002; Başlantı, 2000; Çepni ve arkadaşları, 2001; Eyidoğan ve Güneysu, 2002; İşler, 2003; Kanlı ve Yağbasan, 2003; Ünsal ve Güneş, 2002; Ünsal ve Güneş, 2003a; Ünsal ve Güneş, 2003b; Ünsal ve Güne ş, 2004), kullanılan ders kitaplarının bilimsel gerçekleri yanlış anlaşılmaya açık şekilde verdiğini göstermiştir. Bu sebeple yapılan kitap değerlendirme çalışmalarının önemi çok büyüktür. Bu yüzden bu çalışmada 9. Sınıf fizik kitaplarının model ve modelle değerlendirilmesi yapılarak literatüre katkı sağlanacaktır.