Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Ergenlik ve Gençlik Araştırmaları Kongresi, Ankara, Türkiye, 29 Nisan 2021
BELİREN
YETİŞKİNLERDE PSİKOLOJİK KATILIK VE ÇEYREK YAŞAM KRİZİNİN İLİŞKİSİ
Arş. Gör. Zehra Yeler[i],
Prof. Dr. Galip Yüksel[ii]
Problem: Psikolojik katılığı yüksek olan kişilerin daha fazla
stres yaşadığı (Fledderus, Bohlmeijer, Fox, Schreurs
& Spinhoven, 2013) dikkate alınırsa
çeyrek yaşam krizini deneyimleyen bireyler bir yandan da yüksek psikolojik
katılık sergiliyor olabilirler. İki kavram arasındaki ilişkinin incelenmesi ruh
sağlığı literatürüne ve uygulayıcılara katkıda bulunacaktır.
Amaç: Bu çalışma, beliren yetişkinlerin psikolojik katılık
düzeyini etkileyen bazı faktörleri tanımlamayı ve çeyrek yaşam krizinin bu
yordayıcılardan biri olup olmadığını ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Yöntem: İlişkisel tarama modelindeki çalışmanın katılımcıları,
uygun örnekleme yöntemi ile ulaşılan 21-35 yaşlarında (x̄ = 25.17, SS: 2.78) 599 üniversite öğrencisi ve mezunundan oluşmaktadır. Verilerin
toplanmasında kişisel bilgi formu, KEF II (Yavuz vd., 2016) ve KTA (Yeler,
Berber, Özdoğan, & Çok, devam ediyor) kullanılmıştır. Verilerin analizinde
çoklu doğrusal regresyon analizinden faydalanılmıştır.
Bulgular: Ölçme araçlarının güvenirlik katsayıları sırası ile .87
ve .67 olarak hesaplanmıştır. KEF II puanlarının ortalaması 24.67 (SS = 8.75) iken KTA ortalaması 6.16 (SS = 2.10) şeklindedir. Kriz puanlarının
frekansları incelendiğinde %49.72’sinin krizde, %37.2’sinin de kısmen krizde
olduğu dikkat çekmektedir. KTA puanı ve demografik değişkenler ile sosyal medya
kullanım sürelerinin KEF II puanlarını yordama gücünün incelendiği çoklu
doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre, modeldeki bağımsız değişkenler,
KEF II puanındaki varyansın %26.7’sini açıklamaktadır (R2 = .267, düzeltilmiş R2 = .259, F
(6, 592) = 35.85, p < .001). Cinsiyet (β
= .09, p < .01), ilişki durumu (β = -.11, p < .05), günlük sosyal medya kullanım süreleri (β = .09, p < .05) ve KTA puanları (β
= .45, p < .001) psikolojik
katılık düzeyinin anlamlı yordayıcılarıdır.
Tartışma: Çeyrek yaşam krizinin hapsolma ve dışarıda kalma
evrelerindeki yaşantılar (Robinson, 2015) psikolojik katılık boyutları (Blackledge,
Ciarrochi & Deane, 2009; Yavuz, 2015)
ile benzerlik taşımaktadır. Ayrıca katılımcıların %86.92’sinin kriz
deneyimliyor olması, ilgili literatürü (Robbins & Wilner, 2001)
desteklemektedir.
Sonuç: Üniversitelerde ACT temelli psiko-eğitim gruplarının
oluşturulması mezuniyet sonrası geçişi kolaylaştırabilir ve süreçte yaşanan
zorluklarla baş etme becerisi kazandırabilir.
Anahtar
kelimeler: psikolojik katılık,
psikolojik esneklik, çeyrek yaşam krizi, beliren yetişkinlik