Akademik Veri Yönetim Sistemi
MEKTEPLİ GAZETE, cilt.3, sa.3, ss.1-4, 2024 (Hakemsiz Dergi)
Öğretmen Atamalarında;
Sözlü Sınavlar-Mülakatlar Güvenilir Değildir!
Dr. Öğr.
Üyesi Mustafa KARAAĞAÇLI
T.C.
G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB Öğr. Üyesi.
|
“Eğer
insanlar öğretmen olarak doğarlar
ve bu meslek için eğitbilim temelli
(1)hedef, (2)içerik, (3)eğitim durumları ve (4)değerlendirme bütünselinde yetiştirilmeleri söz konusu
olmazsa; aynı şey, doktorlar, mühendisler, kimyacılar, fizikçiler,
iktisatçılar, vaizler,
yönetseller, ve siyasa
yetkeleri.. için de geçerli değil
midir?” |
|
1.Öndeyi
“Öğretmen
Atamalarında Sözlü Sınavlar-Mülakatlar
Güvenilir Değildir!” konulu bu çalışmanın amacı; son günlerin en tartışmalı güncel olan öğretmen adaylarına
uygulanan mülakatların tartışmalı
yönlerine kamuoyunun dikkatini çekmektir. Çalışma; ilgili alan
yazın bulgularına ve yazarın postpozivitist görüşleriyle gözlemlerine dayalı
oluşturulmuştur.
Çalışma; (1)Öndeyi, (2)
2.Öğretmen Özneli Sorunlar, (3)Öğretmen İstihdamında En Temel Kriz, (4)Öğretmen Atamalarında
Mülakat Israrı ve Ölçütleri Tartışmalı, (5))Vargı
ve Yargı alt başlıklarında sistematize edilmiştir.
2.Öğretmen
Özneli Sorunlar
Öğretmen
yetiştirme ve istihdamında niteliksel
kaygılar eğitim bilim araştırma ve
geliştirme çalışmaları içinde öncelikli bir konu haline gelmiştir.
Öğretmenlerin
neleri bileceği ve neleri yapabileceği konusu, öğretmen eğitimi ve
öğretmenlerin öğrenci başarısı üzerindeki etkileri ilgili araştırmaların odağı haline gelmiştir
(Darling-Hammond, 2000; Grand and Gillette, 2006; Imig and Imig, 2006).
2024 Türkiye’sinin Ulusal
Eğitim yapısalında eğitim süreçlerinin toplam nitel standartlarını
doğrudan etkileyen öğretmen temelli sorunsalda şu boyutlardaki yetersizlikler varlığını sürdürmektedir:
· Ulusal eğitim
politika yapıcılarının her eğitim
girişiminden önce dikkate alması
gereken nokta: “öğretmenin benimsemediği hiçbir
kuram, yaklaşım ve saha girişimlerinin başarıya ulaşamaz olduğu gerçeğidir.”
· Çünkü; öğretmen,
eğitimde yer alan diğer tüm öğelere
anlam katan en vazgeçilemez işlevlere sahiptir.
· Son günlerin güncel
modası “Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli” ve
Öğretim Programları da
öğretmen hedef kitlesi tarafından
benim-sene-me-diği sosyolojik ve
eğitsel bir gözlemdir.
· Öğretmenlerin dikte
model ve programları eğitim süreçlerinde uygulama isteksizliği de gerçek bir saha problemidir.
· Daha yeni yeni izleri
silinmekte olan ancak, tamamen atlatılamayan virüs belasından dolayı dış ve iç salgın nedeniyle mücbir
olarak yapılan uzaktan eğitim
süreçlerinde öğretmenlere yüklenen aşırı ders
saatlerine ilişkin öğretmen
tepkileri de öğretmenin
benimsemediği uygulamalardandır.
· Bu konuda
Ulusal Eğitim Politika
yapıcılarının böbür dilli açıklamaları da yaşanan virüs nedenli dış ve iç salgındaki eğitim-öğretme-öğrenme
süreçlerinin verimsizliğini sıvayıp gizlemeye yetmemiştir.
·
Eğitsel sahada öğretim uzmanı formasyonundaki öğretmen yetiştirmede bilgi, beceri ve tutum
bütünlüğünün sağlanamadığı gözlenmektedir.
·
Öğretmenlerin mesleğe, okula, sınıfa ve ulusal eğitimin önemli ve
değerli bir üyesi olması temelli aidiyet duygusundaki ihtiyaçlar henüz
giderilebilmiş değildir.
·
Eğitim Fakülteleri sahasında
uygulanan eğitim, öğretim ve ders
programlarının öğretmen yetiştirme odağından “ders geçme ve kredi
doldurma odağına doğru olumsuz
evrilmesi” gerek Ulusal Eğitim
gerekse üniversiter yetkeler
tarafından nedense hiç gündeme alınmamaktadır.
·
Pedagojik formasyon
sertifika eğitim programının
katılımcı öğretmen adayları
tarafından bile içselleştirilememesi anılan programın temel öznesi olan
öğretmen adaylarının “öğretmen profesyonelliğini” olumsuz etkilediği gerçeği görüle-me-mek-tedir.
·
Pedogojik formasyon
sertifika eğitim programının saha uygulamalarında dar
zamanlı yürütülen programın bir
programın temel öğelerinden olan (1)Hedef, (2)İçerik,
(3)Eğitim durumları ve (4)Değerlendirme bütünselliğinden uzak yürütülmesi
öğretmen kaynağını olumsuz etkilemektedir.
3.Öğretmen
İstihdamında En
Temel Kriz
Öğretmen atamalarında KPSS sonuçları
sonrasında dikkate alınan ve İnsan Hakları Eylem Planı kapsamında
kaldırılacağı söylenen mülakatların güvenirliklerinin
düşüklüğüne karşın mülakatla
öğretmen atamaları tartışmaları
devam etmektedir.
Öğretmen istihdamındaki
kadrolu, sözleşmeli ve vekil
öğretmen statüleri sözleşmeli öğretmenlerin aleyhine başta
ekonomik kayıp olmak üzere sırasıyla da
psikolojik, sosyolojik ve kültürel yönlerden
sosyal statü, sosyal rol ve
sosyal prestij sorunlarına neden olmaya
devam etmektedir.
4.Öğretmen
Atamalarında Mülakat Israrı ve Ölçütleri
Tartışmalı
Ölçme
ve değerlendirme yaklaşım, yöntem ve teknikleri çok seçenekli uygulamalar sunarken; öznel ölçme değerlendirmeler yerine; nesnel ölçütlü yargıları ve kararları önemsemektedir.
Bu
bulgu, 01 Temmuz 2024’de başlayan 20 bin
öğretmen atama mülakatlarında öznel yani sözlü sorulu sınavların güvenirliklerinin
düşüklüğünü bir kez daha gündeme
getirmektedir.
Milli
Eğitim Bakanlığı-MEB çeşitli branşlarda gerçekleştirilen öğretmen atamalarında
dikkate alınacak olan;
Yüzde 50
KPSS puanı ve yüzde 50 mülakat puanı ölçütleri
tartışılıyor.
Bir başkan ve iki üyeden olmak üzere üç kişiden oluşacak olan, sözlü
sınav komisyonları tarafından değerlendirmede öğretmen adaylarına şu
alanlarda sözlü sorular
yöneltilecektir:
·
Eğitim bilimleri ve genel kültür;
alanıyla ilgili bir konuyu kavrayıp özetleme,
·
İfade yeteneği ve muhakeme gücü,
·
İletişim becerileri,
·
Özgüvenli davranma ve ikna kabiliyeti,
·
Bilimsel ve teknolojik gelişmelere
açıklık,
·
Topluluk önünde temsil yeteneği ve
·
Eğitimcilik nitelikleri (MEB, 2024).
Yukarı satırlarda sıralanan mülakatlarda öğretmen adaylarına
soru olarak yöneltilecek bu
alanların her biri soyut
ve bilimsel kapsam sınırlılıklarını
belirlemenin güçlükleri dikkate alındığında;
mülakat yoluyla yapılan
ölçme ve değerlendirmelerin güvenirlikleri düşük, sonuçları ise
tartışmalı olacaktır.
Öğretmen adayların sorulara sözlü
olarak verdikleri cevaplar Sözleşmeli Öğretmen Alımı Sözlü Sınav Aday
Değerlendirme Formuyla puanlanırken; sınav sürecinde kamera kaydı alınacak
olması da mülakatların temelinde olan sözlü ve öznel özellikler de anılan sınavların tartışmalarını
önleyecek nitelikte görülmüyor.
5.Yargı ve Vargı
MEB
tarafından öğretmen alımında dikkate alınacak mülakatların
gerek kapsam gerekse sözlü sorulu
olması nedenleriyle ölçüt, ölçme
ve değerlendirmede öznellik
taşımaktadır.
Sözlü
sorularının belirlenen alanlara ait konulardan olan “iletişim becerileri, ifade gücü, ikna
yeteneği, özgüvenli davranma, topluluk önünde temsil yeteneği ve eğitimcilik
nitelikleri” başlıklı konularda
kapsam geçerliliğinin de her zaman
ve durum değişkeninde tartışmaya
açık olması da mülakatların güvenirliğini etkileyen formasyonlara sahiptir.
Yapılış
yöntem ve teknikleri yazılı ve kamera kayıtlı olarak yapılacağına dair ne
kadar güzellemeler yapılsa da özünde
sözlü sınavlar en temel ölçme ve
değerlendirme açısından özneldir.
Bu öznellik ise bilimin nesnel yani kanıtlı
olma işlevinden uzak bulunmaktadır.
Kaynaklar
Darling-Hammond, L. (2000).
Teacher Quality and Student Achievement: A Review Of State Policy Evidence. Education
Policy Analysis Archives. 8(1).
Grant,
C. A. and Gillette, M. (2006). A Candid Talk To Teacher Educators About
Effectively Preparing Teachers Who Can Teach Everyone’s Children. Journal of Teacher Education. 57(3),
pp. 292-299.
Imig,
D. G. And Imig, S. R. (2006). What Do Beginning Teachers Need To Know? Journal of Teacher Education. 57(3),
pp. 286-291.
Karaağaçlı, M. (2022). 24 Kasım
Duygusalında Kronikleşen Öğretmen Sorunsalları.
www.mektepligazeete.com. 24 11. 2022.
MEB, (2024).Öğretmen
Ataması Mülakatları.www.meb.gov.tr
_________
İletişim
ve Erişim
Dr. Öğr. Üyesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, EBB
Öğr. Üyesi.
e-posta
: mkara@gazi.edu.tr
ORCID
: https://orcid.org/0000-0003-3488-1021
Web
(1): w3.gazi.edu.tr/~mkara
Web (2): https://avesis.gazi.edu.tr/mkara
Web (3): www.yurtspor.com
Web
(4): www.mektepligazete.tebeşir
Web
(5): www.mektepligazete.bülten
Facebook
(1): Kirizma
Facebook (2): Mustafa Karaağaçlı
Twitter
: M_Karaagacli_
İnstagram : mustafakaraagacli1
Blog :kirizma.blogspot.com