Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜRK TORAKS RADYOLOJİSİ DERNEĞİ KONGRESİ, Ankara, Türkiye, 23 - 25 Eylül 2022, sa.15, ss.34-35
Giriş ve Amaç: Göğüs radyografisinde rastlantısal olarak bulunan akciğer nodülü sık görülen bir bulgudur. Akciğer kanseri taraması için multidedektör bilgisayarlı tomografi (MDBT) görüntülemenin yaygın olarak kullanılması küçük nodüllerin saptanabilirliğinde belirgin bir artışa yol açmıştır. Bu da “yanlış pozitif” bulguların sıklığı konusunda endişeleri de beraberinde getirmektedir. Swensen ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmanın sonuçlarına göre başlangıç taramada saptanan tüm akciğer nodüllerinin yaklaşık %99’unun benign olduğu gösterilmiştir (1). Bu durumda özellikle tarama programları dışındaki hastalarda saptanan rastlantısal nodüllerin boyut, şekil, büyüme hızları gibi özellikleri değerlendirilerek daha akılcı tanısal algoritmaları oluşturmak gerekmektedir. Çoğu akciğer kanseri tarama kılavuzları, ilk aşamada pulmoner nodül boyutuna dayanmaktadır(2). Nodül boyutu, bir nodülün aksiyel BT görüntülerinde ortalama çapı olarak tanımlanır. Ancak özellikle düzgün kenarlı olmayan pulmoner nodüllerde boyut ölçümünde hatalar meydana gelebilir ( 3, 4) Ayrıca bu ölçüm tekniği kullanılarak sadece aksiyel düzlemde nodül boyutları dikkate alınır. Bu konuda alternatif yardımcı bir yöntem olarak çeşitli yazılımlarla gerçekleştirilen nodül hacim ölçümleri önemlidir ( 5, 6). Sonraki takip protokolünün belirlenmesinde kişinin risk faktörleri ve nodül boyutunun yanısıra nodülde boyut artışı dikkate alınır. Günümüz kılavuzlarında nodül boyutlarında büyüme, tarama aralığı ve nodül boyutundan bağımsız olarak nodül çapında 1,5 mmlik sabit bir artış olarak tanımlanır (2). Pulmoner nodüllerin düzgün şekilli, sferik olmaması nedeniyle nodül çapı ölçümlerine dayanarak nodül büyümesi doğru bir şekilde değerlendirilemeyebilir. Bu çalışmanın amacı, akciğer kanseri taraması için yapılan BT incelemesinde pulmoner nodül boyutu tahmini için çap ve yarı otomatik hacim ölçümlerinin uyumunu değerlendirmektir.
Gereç ve Yöntem: Yüksek riskli 30 hastada bazal ve takip BT serileri retrospektif olarak değerlendirildi. Her hastada ilk BT incelemesinde saptanan 20 mm’den küçük en büyük kalsifik olmayan solid nodül seçildi. 2 yıl farkla yapılmış olan kontrol BT incelemesinde aynı nodül tespit edildi. Her seride belirlenen nodül bir radyolog tarafından görsel olarak değerlendirildi ve her nodül için birbirine dik 3 düzlemde boyut verildi. İş istasyonunda yer alan yazılım uygulaması (Syngo via LUNGCAD, Siemens Healthineers) kullanılarak hesaplanan nodül hacmi, maksimum 3D çap gibi parametreler kaydedildi. Tüm nodüller için ortalama hacim ve her iki ölçüm arasındaki fark hesaplandı. Ölçümler arası uyum, Spearman korelasyon testi ile değerlendirildi.
Bulgular: 10 erkek , 20 kadın olan toplam 30 hastanın (ortalama yaş 60 yıl ; yaş aralığı 45-75 yıl) 30 nodülü (ortalama hacmi 0,396 ml ; aralık 0,057-1,578 ml) değerlendirildi. Görsel olarak yapılan transvers ,kraniokaudal ve anterior-posterior ölçümlerle,yazılım kullanılarak yapılan ölçümler arasında korelasyon değerlendirilmiştir. Transver çap ile yazılım kullanılarak yapılan ölçüm arasında korelasyon yüksek olarak saptanmıştır ( r=0,762 , p <0,000) . Anterior-posterior çap ile yazılım kullanılarak yapılan ölçüm arasında orta düzeyde korelasyon saptandı( r=0,592 p<0,001). Kraniokaudal çap ile yazılım kullanılarak yapılan ölçüm arasında istatistiksal olarak anlamlı korelasyon saptanmamıştır. (r=0,353 p=0,56). Yapılan değerlendirmelerde sn sık görülen uyumsuzluk nedeni bazı nodüllerde düzensiz sınır özelliğinin olmasıydı.
Tartışma ve Sonuç: Bir nodülün sonsuz sayıda çapı vardır, ancak yalnızca bir hacmi vardır. Bu sebeple nodül takip protokolünü belirlemede sadece visual olarak çap ölçümü tek başına yeterli olmayıp , belirsiz şekilli nodüllerin volüm ölçümü , boyut ölçümünden daha güvenilir olduğundan nodül takibinde yardımcı yöntem olarak kullanılabilir.
1. Swensen SJ. CT screening for lung cancer. AJR Am J Roentgenol 2002; 179:833–836.
2. American College of Radiology. Lung CT Screening Reporting and Data System (LungRADS). http://www.acr.org/ Quality- Safety/ Resources/ LungRADS (7 Jul 2015).
3. Han D, Heuvelmans M, Vliegenthart R, et al. Influence of lung nodule margin on volume- and diameter-based reader variability in CT lung cancer screening. Br J Radiol 2017:20170405.
4. Xu DM, van der Zaag-Loonen HJ, Oudkerk M, et al. Smooth or attached solid indeterminate nodules detected at baseline CT screening in the NELSON study: cancer risk during 1 year of follow-up. Radiology 2009;250:264–72.
5. Heuvelmans MA, Vliegenthart R, Oudkerk M. Contributions of the European trials (European randomized screening group) in computed tomography lung cancer screening. J Thorac Imaging 2015;30:101–7.
6. Han D, Heuvelmans MA, Oudkerk M. Volume versus diameter assessment of small pulmonary
nodules in CT lung cancer screening. Transl Lung Cancer Res