Covid 19 Salgını Bağlamında Sağlık İstihbaratına Bir Bakış

Günümüzde sağlık istihbaratı olarak anılan alanın özünde 1963 yılında Alexander Langmuir’in hastalıkların gözlemlenmesi olarak tanımladığı süreci tarif ederken kullandığı hastalık trendlerinin sistematik bir şekilde toplanması, düzenlenmesi ve diğer ilgili veriler ile birlikte değerlendirilmesi ve ilgililere dağıtılması şeklinde kullanımı ile birlikte sağlık istihbaratının tanımı ortaya çıkmış olmaktadır. Sağlık istihbaratı olarak adlandırılan kavram temel istihbarat çarkı modelinin sağlık çerçevesinde uygulanması akabinde stratejik istihbaratın oluşturulması sürecinin ortaya çıkartılması ile ortaya çıktığı şeklinde değerlendirilebilir. Birden fazla kaynaktan elde edilen bilgilerin kaynağı olarak genel sağlık sistemleri içerisinde aktif ve pasif gözlemin, rutin kontrollerin yanı sıra işaretlerin (indicators) kullanıldığı bu sayede erken uyarı sisteminin oluşturulması için avantaj sağlayan sağlık istihbaratı, birden fazla dinamiği içerisinde barındıran bir sürecin neticesinde ortaya çıkan verinin işlenmesi ile stratejik istihbarata dönüşerek karar alıcıyla buluşmaktadır. Bu kapsamda özellikle hastalıkların yayılımı, bioterörizm ve sağlık temelli oluşabilecek güvenlik sorunlarının ve risklerinin önceden anlaşılabilmesi, zamanında ve etkili bir şekilde önlem alınabilmesi veya en azından etkilerinin azaltılabilmesi için sağlık istihbaratı önem arz etmektedir. Bu çerçevede ulusal ve uluslararası güvenlik sorunu oluşturabilecek olan durumlara yönelik geliştirilecek stratejilerin oluşturulmasında yadsınamaz bir yere sahip olduğu değerlendirilmektedir. Hem tarihin akışını etkileyen hem de bu akıştan etkilenen salgın hastalıkların dünyadaki değişimlerin anlaşılmasında önemli rolü olduğu günümüzde yaşanan COVID-19 salgınıyla bir kez daha gün yüzüne çıkmıştır. Bu çalışma da Covid 19 Salgını bağlamında sağlık istihbaratının önemi ve toplumlar açısından sağlık istihbaratının salgın yönetiminde etkinliliği ortaya konulacaktır. Çalışma nitel araştırma deseninde tasarlanmış ve çalışmada doküman incelemesi ve betimsel içerik analizi kullanılmıştır. Söz konusu araştırmada veri toplama işlemi ve içerik analizi devam ettiğinden araştırmanın bulguları tam metinde paylaşılacaktır.