Akademik Veri Yönetim Sistemi
IX. INTERNATİONAL SOCİAL SCİENCES CONGRESS, Ankara, Türkiye, 27 - 29 Eylül 2024, ss.985-986, (Tam Metin Bildiri)
Devletlerin zaman içerisinde karşılaştığı ekonomik krizler, doğal afetler, savaşlar gibi çeşitli olumsuzluklar karşısında vatandaşların refahını sağlamak amacıyla aldığı tedbirler sosyal devlet kavramının gelişmesine yardımcı olmuştur. Alınan bu tedbirlerden birisi de kamusal sosyal yardımlardır. Bu çalışmada Türkiye’deki kamusal sosyal yardımların hayırseverlik yaklaşımı ve hak temelli yaklaşım anlayışı ile nasıl şekillendiği üzerinde durulmaktadır. Çalışmanın amacı ülkemizdeki kamusal sosyal yardımların zaman içerisindeki değişimine dair derinlemesine bir bakış sunarak sosyal hizmet literatürüne katkıda bulunmak, kamusal sosyal yardımların hak temelli anlayış ile sunumunun önemini vurgulamak ve mevcut hizmetler ile hak temelli yaklaşım bağlamında önerilerde bulunmaktır. Başlangıçta gönüllü hayırseverlik faaliyetleri şeklinde yürütülen sosyal yardımlar, özellikle 19. yüzyılda devlet müdahalesiyle kamusal bir olgu haline gelmiştir. Kamusal sosyal yardımlar ve sosyal hizmetler arasındaki ilişki de devletlerin toplumdaki gelir eşitsizliğini azaltma amacıyla gerçekleştirdiği uygulamaları kapsamaktadır. Türkiye'de ise sosyal yardımların sunumu uzun yıllar hayırseverlik anlayışı şekillenmiştir. Günümüzde ise sosyal yardımların sunulmasındaki temel kriter olan muhtaçlık algısı kırılmaya başlamıştır. Engellilik, yaşlılık, aile, eğitim, sağlık, istihdam gibi alanlarda verilen birçok sosyal yardım türü hayırseverlik anlayışı ve muhtaçlık kriterinden sıyrılmıştır. Gelir dağılımındaki adaletsizliğin giderilmesi için başvurulan öncelikli tedbirlerden biri olan sosyal yardımların sunumunda artık hayırseverlik yaklaşımı ve hak temelli yaklaşımın bulunduğu bir karma modelin varlığından bahsetmek mümkündür. Sürdürülebilir bir sosyal devlet anlayışı için bu karma modelin Türkiye’nin tarihi ve kültürel yapısı da dikkate alındığında uygulamada başarı sağlanabilecek bir kamusal sosyal yardım modeli olduğu sonucuna varılmıştır.