DP600 ve HSLA300 Sac Malzemelerde Geri Esneme Davranışlarına Proses Parametrelerinin Etkisinin Deneysel Araştırılması


Aydin K., Karaağaç I.

Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, cilt.7, sa.3, ss.1456-1465, 2019 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 7 Sayı: 3
  • Basım Tarihi: 2019
  • Dergi Adı: Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM)
  • Sayfa Sayıları: ss.1456-1465
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmada sac metal malzemelerin oda sıcaklığında bükülerek şekillendirilmesi sonrası gözlenen ve şekillendirmede istenmeyen bir durum olan geri esneme davranışı deneysel olarak araştırılmıştır. Çalışmada DP600 ve HSLA300 sac malzemeler farklı kalıp açılarında ve ütüleme sürelerinde V bükme yöntemiyle şekillendirilmiştir. Çalışma sonunda ütüleme süresinin 10 saniye artmasıyla elastik gerilmelerin kalıcı gerilmelere dönüşmesinden dolayı geri esneme açısının DP600 sac malzemede ortalama %14,8, HSLA sac malzemede ise ortalama %9,7 azaldığı tespit edilmiştir. Kalıp açısının artmasıyla elastik gerilim miktarının da artmasından dolayı her iki malzemede de esneme açısının arttığı, açının büyümesiyle de elastik gerilmelerin dar bir alanda hapsolmasından dolayı da esnemenin daha sonra azaldığı belirlenmiştir. DP600 sac malzemede 15 derece kalıp açısından 45 derece kalıp açısına kadar esnemenin ortalama %15,2 arttığı, 45 dereceden sonra ise %27,6 azaldığı tespit edilmiştir. HSLA sac malzemede ise 15 derece kalıp açısından 30 derece kalıp açısına kadar esnemenin önce ortalama %10,4 arttığı, 30 dereceden sonra ise %26,4 azaldığı gözlenmiştir. Ayrıca DP600 sac malzemenin sertliğinin HSLA sac malzemeden daha yüksek olmasından dolayı oluşan geri esneme değerinin HSLA sac malzemeye göre %12,3 daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

The springback behaviour which is undesirable situation after the bending operation in room temperature was experimentally investigated. DP600 and HSLA sheet materials were formed by V-bending method in different bending angle and holding time. Due to transformation of elastic stress to permanent stress 10 second increasing in the holding time were caused to decrease in springback angle in 14.3% for DP600 and in 9.7% for HSLA sheets. Increasing the bending angle were caused to increase in springback angle both material due to increasing elastic stress. However, more increasing the bending angle were caused to decrease in springback angle both material due to summing of elastic stresses in narrow angle. In DP600 material, its observed that increasing the die angle from 15 degrees to 45 degrees were caused to 15.2% increase the springback angle but after the 45 die angle the springback angle decreased 27.6% degree. In HSLA300 material, its observed that increasing the die angle from 15 degrees to 30 degrees were caused to 10.4% increase the springback angle but after the 30 die angle the springback angle decreased 26.4% degree. In addition to, its determined that due to the higher hardness of DP600 sheet metal than HSLA sheet metal, the springback angle for DP600 higher 12.3% than HSLA 300 sheet material.