Akademik Veri Yönetim Sistemi
9. Ulusal Analitik Kimya Kongresi, Konya, Türkiye, 19 - 23 Eylül 2018, ss.104
Alüminyum, sanayide çokça kullanılan ve elde edilmesi esnasında yükse miktarda enerji kullanımını
gerektiren bir metaldir. Alüminyum atıklarından geri kazanılan alüminyum (ikincil alüminyum), birincil
alüminyum eldesine göre %93 daha tasarrufludur. Birincil alüminyum eldesi esnasında açığa çıkan atık
birincil cüruf (beyaz cüruf), ikincil alüminyum eldesinden kaynaklanan atık ise ikincil cüruf (siyah dross)
olarak adlandırılır. ALüminyum atıklarında alüminyum oksit, tuz, metalik alüminyum ve alüminyum nitrür
ve alüminyum karbür gibi reaktif maddeler bulunmaktadır. Bu nedenle, alüminyum atıkları tehlikeli atık
sınıfında yer almaktadır. Bu çalışmada, Kazan/Ankara’da bulunan bir alüminyum geri dönüşüm tesisinin
ikincil atıkları kullanılarak içinde bulunan AlN miktarı Kjeldahl yöntemiyle tayin edilmiştir (Tablo 1).
AlN’ün fosforik asitli sulu çözeltilerinin hidrolize dirençli olduğu bilinmektedir. Saf AlN ile yapılan
çalışmalarda, fenilfosforik asit, n-dodesilfosforik asit ve etilfosforik asitin sulu çözeltileri kullanılarak, AlN
yüzeyinde hidrolizine karşı koruyucu bir tabaka oluşturdukları tespit edilmiştir (Şekil 1). Bu çalışmanın
çıktıları, alüminyum atıklarının depolarda muhafası esnasında AlN’ün hidroliz ürünü NH3’a bağlı olarak
ortama yayılan kötü ve sağlığa zararlı kokuların önlenmesi açısından önem arz etmektedir.