Akademik Veri Yönetim Sistemi
29. Uluslararası Katılımlı Ulusal Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Kongresi, Antalya, Türkiye, 2 - 06 Mart 2022, ss.180-181
S-77 Kardiyovasküler Hastalığı Olan ve Olmayanlarda Aerobik Egzersiz
Programının FIT Koşu Bandı Skoru ve Kalp Hızı Toparlanmasına Etkisinin
Karşılaştırılması
Levent Karataş1 , Ayça Utkan Karasu1, Hatice Ceylan1, Furkan Çetin1, Ülkü Nesrin Demirsoy1
1Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı
Amaç: Egzersiz testinde hesaplanan FIT koşu bandı skoru ve kalp hızı toparlanmasının (KHT)
tüm nedenlere bağlı mortalite ile ilişkisi iyi bilinmektedir. Bu çalışmada, kardiyovasküler
hastalığı (KVH) olan ve olmayanlarda 10 haftalık aerobik egzersiz programının FIT koşu bandı
skoru ve KHT üzerine etkisini incelemek amaçlandı.
Yöntem: Bu retrospektif kohort çalışması kardiyak rehabilitasyon ünitemizin kayıtları üzerinden
yürütüldü. 30 seans, haftada 3 gün aerobik egzersiz programını tamamlamış hastalardan program
öncesi ve sonrası Modifiye Bruce Testi (MBT) sonuçlarına ulaşılanlar çalışmaya dahil edildi.
Hastaların yaşı, cinsiyeti, egzersiz programına alınma sebebi veya tanısı, başvuruda kullandığı
ilaçlara dair bilgiler toplandı. Başlangıç ve bitişteki MBT süresi, ulaşılan/beklenen maksimum
kalp hızı oranı (U/B-MKH), zirve MET düzeyi, ölçülen birinci dakika KHT, kalp hızı rezervine
göre düzeltilmiş birinci dakika KHT ve FIT koşu bandı skorları kaydedildi. MBT sırasında
benzer iş yükünde miyokard oksijen tüketimini karşılaştırmak için 4. basamak sonu çift çarpım
değeri (ÇÇD) kullanıldı. Gruplar arası ve grup içi değişkenler uygun istatistiksel testlerle
karşılaştırıldı.
Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 34 hastanın, 16'sında koroner arter hastalığı, 6'sında hipertansif
kalp hastalığı olmak üzere toplamda 22’si (%65) KVH grubundaydı. Kontrol grubu ise 12 kronik
ağrı hastasını içeriyordu. İki grup başlangıç MBT'de ulaşılan süre, zirve MET düzeyi, ölçülen ve
düzeltilmiş kalp hızı toparlanması açısından benzerdi (p>0,05). KVH grubunda ortalama yaş
daha yüksekti (p=0,001). KVH grubunun %36,4’ü, kontrol grubunun %91,7'i kadındı (p=0,003).
KVH grubunda hastaların %77,3’ü beta bloker kullanırken, kontrol grubunda hiçbir hasta beta
bloker kullanmıyordu. Kontrol grubunda U/B-MKH (p=0,03) ve FIT koşu bandı skoru (p<0,001)
daha yüksekti.Aerobik egzersiz programı öncesi ve sonrası MBT sonuçları karşılaştırıldığında
KVH grubunda test süresi, zirve MET düzeyi, U/B-MKH ve FIT koşu bandı skoru anlamlı
olarak artmıştı. (p=0,012, p=<0,001, p=<0,001, p=<0,001, sırasıyla). Kontrol grubunda ise test
süresi, zirve MET düzeyi, ölçülen ve düzeltilmiş KHT ile FIT koşu bandı skorunun arttığı;
ÇÇD’nin ise azaldığı görüldü (p=<0,001, p=0,004, p=0,006, p=0,002, p=0,009, p=0,010,
sırasıyla). İki grup, egzersiz programı öncesi ve sonrası MBT parametrelerindeki değişim
açısından karşılaştırıldı (tablo 1). KHT ve ÇÇD değişiminin gruplar arasında farklı olduğu
saptandı.
Sonuç: Çalışmamızda aerobik egzersiz programını sonrası her iki grubun efor kapasitesi ve FIT
koşu bandı skorunda artış gözlenmiştir. KHT ile ÇÇD, kontrol grubunda iyileşme gösterirken
KVH grubunda değişmemiştir. Bu sonucun farklı nedenleri olabilir. KVH grubunda hastaların
çoğu beta bloker kullanmaktaydı. Literatürde KHT ve ÇÇD'nin beta blokerlerden
etkilenebileceği bildirilmiştir. Tüm hastalara başlangıç egzersiz testine göre şekillendirilmiş
submaksimal egzersiz programı uygulanmış olmakla birlikte; KVH grubunda egzersiz
yoğunluğunun belirlendiği hedef kalp hızı aralığı kontrol grubundan düşük tutulmuş olabilir.
Yanı sıra örneklem büyüklüğünün yeterli olmaması ve hasta gruplarının heterojenliği sonuçları
etkilemiş olabilir.Sonuçlarımız FIT koşu bandı skorunun, egzersiz eğitimine cevabı
değerlendirmede kalp hastaları dışında da kullanılabileceğini göstermiş, beta bloker
kullanımından etkilenmediğini düşündürmüştür. Farklı hasta gruplarında aerobik egzersiz
programının FIT koşu bandı skoru, KHT ve ÇÇD’ye etkisini değerlendiren geniş kapsamlı
çalışmalara ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: Kalp hızı toparlanması, FIT koşu bandı skoru, Kardiyak rehabilitasyon,
Aerobik egzersiz, Egzersiz testi