Eğitimde Gerçekleştirilen Denetimin Öğretmen Niteliği ve Performansına Etkisi

İnternational Education Congress EDU-2023, Ankara, Türkiye, 20 - 23 Eylül 2023, ss.629-631, (Özet Bildiri)

Denetim sonrası elde edilen

sonuçların özellikle işi yapan çalışanlar üzerinde nitelik ve performanslarına etki yapması gerekir ki işi yapanların kurum

amaçlarını en üst düzeyde gerçekleştirebilsinler. Bu noktada eğitim sistemi içerisinde de öğretmenlerin önemli bir sorumluluğu

ve görevi vardır. Eğitim alanında yaşanan öğretim sürecine yönelik sorunların devam ediyor olması araştırmanın çıkış

noktasını oluşturmuştur. Buradan hareketle öğretmenlerin nitelik ve performanslarına denetim uygulamalarının katkı

sağlayabilmesi için nelerin olması gerektiği konusunda öğretmen görüşleri alınmıştır.

Yöntem

Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji (olgubilim) deseni, incelenen olgunun gerçek doğasının ortaya

çıkarılmasına olanak tanıması (Rose, Beeby & Parker, 1995,1124; Yıldırım ve Şimşek 2005, 39) ve fenomenoloji, eğitim

kurumlarında karşılaşılan sorunları azaltmak için eğitim denetiminde sorumlu kişi ve politikacılara sunulacak önerilerin

katılımcıların bakış açılarına dayalı olarak belirlenmesinde uygun ve yaygın olarak kullanılmasından (Drew & Hewitt, 2006;

Van Manen, 1990) dolayı tercih edilmiştir. Bu araştırmada, katılımcıların belirlenmesinde, maksimum çeşitlilik yöntemi tercih

edilmiştir. Bu çalışmada bunu sağlamak için farklı illerde farklı kademelerdeki okullar ve bu okullardaki farklı branşlardaki

öğretmenlerden görüş alınmıştır. Bu çalışmada katılımcıların eğitim kurumlarında yaşadıkları denetim uygulamalarına ilişkin

deneyimleri üzerinde düşünerek, işlerini yaparken nitelik ve performanslarına katkı sağlayabilmesine ilişkin beklentilerini

belirlemeyi amaçlayan ve araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Veriler illerdeki

öğretmenlerin içinde bulunduğu koşullar çerçevesinde yüzyüze, mail ve online görüşme ile toplanmıştır. Katılımcı

belirlenmesinde kolay ulaşılabilirlik unsuru dikkate alınmıştır. Buna göre araştırmaya Ankara, Kırıkkale, Hatay, İstanbul,

Gaziantep, Bursa ve Ağrı illerinden her okul kademesinden 2’şer kişi olmak üzere her ilden 10 kişi olmak üzere toplamda 70

öğretmenle görüşme gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler önce betimsel analiz için tematik bir çerçeve oluşturulmuş ve buna

göre veriler işlenmiş, bulgular tanımlanarak yorumlanmıştır. Bu çalışmada, geçerlik ve güvenirlik konusunda gerekli özen ve

dikkat gösterilmiş ve bunu sağlamak için çeşitli stratejiler kullanılmıştır.

Beklenen/Geçici Sonuçlar

Araştırma sonucunda elde edilen veriler, denetim süresince denetimi yapan ve denetlenenlerin süreç boyunca birbirlerine

yönelik davranışlarında yapılan işin mahiyetinin eğitim öğretim faaliyetlerine uygun olması gerektiğini düşünerek, denetimi

gerçekleştirenin rehberlik etmesi, işleyişi anlatması ve bilmedikleri şeyleri rahatça sorabilmeleri, öğretmenlerin

ise söylenenleri ciddiyetle dinlemesi ve kendilerini geliştirmek için bunu bir fırsat bilip ona göre tavır ve davranış içerisine

olmalarının önemli olduğu belirlenmiştir. Denetim sürecinin öğretmenlere eğitim seansları ve atölye çalışmaları gibi mesleki

629gelişim ve büyüme fırsatı, fikir, strateji ve kaynak paylaşabilecekleri destekleyici ve işbirlikçi bir ortam, kanıta dayalı

uygulamalar ve etik kuralları kazandırılmasının önemli olduğu görülmüştür. Armstrong (2014), Mavi (2017), Mercanlıoğlu

(2012), Ferecov (2015) ve Sarıaltın (2017) da çalışmalarında performans yönetiminin bireyler ve örgütler üzerinde olumlu

etkiler oluşturacağını ve verimi arttıracağını vurgulamışlardır. Denetim sürecinde öğretmenlere birtakım hakların verilmesi,

denetim sonrası başarılı öğretmenlere başarıların kamuoyunda duyurulması, ek mesleki gelişim fırsatları, finansal teşvikler,

kariyer ilerleme fırsatları ve öğretim uygulamalarında artan özerklik gibi unsurlar yer alabileceği ifade edilmiştir. Aygün

(2008) de yaptığı çalışmada öğretmenlerin sözlü teşekkür haricinde hiçbir şekilde ödüllendirilmediği ifade edilmiştir. Aygün

(2008)’de yaptığı çalışmada da öğretmenler; mesleki çalışmalarına ilişkin belgelerin değerlendirmede kullanılmasını;

performansı değerlendirecek veri kaynaklarını (müfettiş, okul müdürü, zümre öğretmeni, öğretmenin kendisi, öğrenci, veli,

öğrenci başarısı, meslek bilgisi testi, mesleki etkinlikler vb.) kendilerinin seçebilmesini; değerlendirmenin, göreve yeni

başlayan öğretmenler ile kıdemli öğretmenler için farklı ölçütler esas alınarak yapılmasını; değerlendirme sonuçlarının

öğretmenin hizmet içi eğitime alınmasında kullanılmasını ve yüksek performans gösteren öğretmenlere yurt dışı

görevlendirmelerde öncelik tanınmasını önermişlerdir. Araştırmada en dikkat çekici nokta ise öğretmenlerin zihinsel sağlığı

ve iyi oluşlarına yönelik destek sağlanmasına, örneğin ruh sağlığı kaynaklarına önem verilmesine ilişkin yasal düzenlemelerin

yapılması gerektiğinin vurgulanmış olmasıdır.