A visual overwiev of soft g issue in isolated articulation


Mengü G., Kemaloğlu Y. K.

in: Turcologica 121 - Turkish Linguistics Accross Boundires: The Adana Meeting, Sofu Hatice,Can Cem,Abik Ayşehan Deniz,Özezen Yüceol Muna,Kilimci Abdurrahman, Editor, Harrassowitz Verlag, Göttingen, pp.211-220, 2020

  • Publication Type: Book Chapter / Chapter Vocational Book
  • Publication Date: 2020
  • Publisher: Harrassowitz Verlag
  • City: Göttingen
  • Page Numbers: pp.211-220
  • Editors: Sofu Hatice,Can Cem,Abik Ayşehan Deniz,Özezen Yüceol Muna,Kilimci Abdurrahman, Editor
  • Gazi University Affiliated: Yes

Abstract

Abstract

 

In Standard Turkey Turkish, soft g’s conversion to vowel lengthening or vowel shift rather than its production as a separate phoneme has been put forward in scientific studies. Regarding the classification of the consonants in Standard Turkey Turkish, soft g is categorized as a separate voiced, post velar fricative and exemplified in a monosyllabic word as “dağ”. This study discusses the suggestion of International Phonetics Association in regards to soft g being a velar fricative by comparing abstract morphemes of VCV structure (aka, aga, ağa) generated by adding voiceless and voiced velar plosives /k, g/ to open back unrounded vowel /a/ and lengthened <a:> with the help of three dimensional frequency analysis and “flexible nasopharyngoscopy” methods. The abstract sequences of <aka>, <aga>, <ağa> and <a:> were read aloud by 22 healthy male and 22 female subjects in an acoustic soundproof environment and their performances were recorded in Waveform Audio File Format (Wav) at a sample rate of 44.1 kHz and 16 bit resolution per sample. The related sound files were analyzed according to three dimensional amplitude - frequency - time with the aid of a software called 3BKAP and the visual traces of the associated morphemes were compared. Moreover, the movements of the tongue and soft palate during articulation were viewed in short film and photography by using “flexible endoscopy” technique on two male subjects. It was seen that the fundamental frequency continued during the phonation of “ağa”, which was interrupted by the articulation of /k/ and /g/ phonemes in /aka/ and /aga/; the mentioned interruptions were clearly seen in the other formants as well. This finding supports the view that soft g is a type of vowel lengthening during its articulation with /’a’/ (/ɑ(α)-ʌ/) phoneme. When “ağa” is compared with /‘a’:/ with the help of three dimensional analysis method, it was seen that the prolonged articulation of /’a’/ depending on the loss of soft g overlapped with the lengthened /‘a’:/ articulation. Videos recorded with flexible endoscopy revealed the slight articulatory difference between “ağa” and /aka – aga/ and a visual difference wasn’t found between the articulatory patterns of “ağa” and /a:/.

Keywords: Soft g, three dimensional sound analysis, flexible endoscopy

Soyutlanmış Sesletimde Yumuşak G Sorunsalına Görsel Bir Bakış

 

Ölçünlü Türkiye Türkçesinde yumuşak g'nin söyleyişte ayrı bir sesbirim olarak üretilmesinden çok, ünlü uzaması ve ünlü kaymasına dönüştüğü yapılan bilimsel çalışmalarda ileri sürülmektedir. Uluslararası Fonetik Kurumu, Ölçünlü Türkiye Türkçesi ile ilgili ünsüzlerin sınıflandırılmasında yumuşak g'yi ötümlü, artdamaksıl, sızmalı nitelikte ayrı bir sesbirim olarak değerlendirmekte ve tek heceli sözcük içinde örneklendirmektedir (dağ). Çalışmanın amacı Uluslararası Fonetik Kurumu’nun yumuşak g'nin bir yumuşak damak sesbirimi olabileceği önerisini açık arka düz /a/ ünlüsünün yumuşak g, artdamaksıl ötümlü ve ötümsüz patlamalı /k, g/’ye eklenilerek üretilen VCV yapılı (ağa, aka, aga) soyut biçimbirimlerin ve yalnızca uzatılmış /a/ ünlüsünün (/a:/) sesletimlerini "esnek nazofaringoskop" ve üç boyutlu frekans çözümleme yöntemleriyle karşılaştırmalı olarak tartışmaktır. “ağa”, /aka/, /aga/ ve /a:/ şeklinde oluşturulan soyut dizgeler 22’şer sağlıklı erkek ve kadın gönüllüye gürültüden yalıtılmış akustik ortamda okutulmuş ve kayıt biçimi olarak 16 bit nicemleme ve 44100 Hz örnekleme ile herhangi bir sıkıştırma içermeyen bir biçim olan Waveform Audio File Format (Wav) dosyalarına kaydedilmiştir. İlgili ses dosyalarının 3BKAP programı ile üç boyutlu genlik/frekans/zaman çözümlemeleri yapılmış ve üç boyutlu olarak yumuşak g içeren ve içermeyen soyut birimlerin görsel izleri karşılaştırılmıştır. Ayrıca aynı dizgelerin sesletimi sırasında yumuşak damak ve dilin devinim biçimi iki erkek denek üzerinde “fleksible endoskop” kullanılarak kısa film ve resim boyutuyla da incelenmiştir. Sesletilen “ağa” ile /aga/ ve /aka/ arasında görsel fark üç boyutlu görsellerle karşılaştırılmıştır. “ağa” da temel frekans sesletim boyunca devam ederken <aga> ve <aka> da /g/ ve /k/ fonemleri süresince arada farklar olmakla birlikte tam olarak kesintiye uğramaktadır; bu kesintiler her üç formantta da açıkça görülmektedir. Bu bulgu yumuşak ğ’nin /’a’/ (/ɑ(α)-ʌ/) fonemi ile üretilirken bir ses uzaması olduğu görüşünü desteklemektedir. Yine “ağa” ve /a’:/ ile üç boyutlu çözümleme yöntemiyle karşılaştırıldığında, yumuşak g’nin yitirilmesine bağlı olarak soyut biçimin sonsesinde uzun olarak okunan /’a’/ formant bileşkesinin /‘a’:/ sesletimi ile örtüştüğü bulunmuştur. Sadece iki denekten elde edilen “fleksible endospi” ile kaydedilen videolar “ağa” ile /aka/ ve /aga/ arasındaki farkı çok açık bir şekilde ortaya koymakla birlikte, “ağa” ve /a:/ arasında çok önemli bir görsel ayrıklık gözlemlenememiştir.

Anahtar Sözcükler: Yumuşak g, üç boyutlu ses analizi, esnek nazofaringoskop