Akademik Veri Yönetim Sistemi
7. ULUSLARARASI BESLENME OBEZİTE VE TOPLUM SAĞLIĞI KONGRESİ, İstanbul, Türkiye, 28 - 29 Mayıs 2022, sa.52866, ss.399-406
Öz: Toplumda
sağlığın teşviki ve obezitenin önlenmesinde, bireylerin besine ulaşabildiği
ortamlar önemlidir. Çevresel koşullarda değişikliğe gidilerek ya da sağlığı
destekleyici ortamlar oluşturularak bireyler için sağlıklı besin ortamı
oluşturulabilir. Toplum bazında sağlıklı besine ulaşmayı kolaylaştırmanın bir
yolu da, otomatların içeriğinin kontrol edilmesidir. Her türlü ortama geniş bir
şekilde dağılmış otomatlarla, bunların besin ortamının bileşimine katkılarını
ele almak, obezite seviyelerini azaltmak için önemlidir. Genel olarak
otomatlarda bulunan sağlıksız standart ürünler (yani, yüksek kalorili, yüksek
yağlı ürünler, örneğin çikolatalar), daha sağlıklı seçeneklerle tamamen
değiştirilmesi (yani, daha az tuz, yağ/şeker ilaveli ürünler) üzerine çalışmalar
yapılmaktadır. Otomatlarda sağlıklı besinlere yönlendirme
yapan çalışmalarda yaklaşımlar genellikle iki şekilde olmaktadır. Birincisi,
var olan sağlıklı ürünlerin etiketleme, sağlıklı ürünlere yönlendiren afiş
çalışmaları ile satın alınma ve tercih edilme oranlarına arttırmak, sağlıklı
besin bulunmasının ve çeşitliliğinin artırılmasını şeklinde olmaktadır.
İkincisi ise, sağlıksız besinlerin fiyatlarının artırılması veya sağlıklı
besinlerin fiyatlarının azaltılması şeklinde, tüketicinin sağlıklı besine yönlendirilmesinin
yapılmasıdır. Otomat ürünlerinin sağlıklı olup olmadığını
değerlendirmek ve izlemek, müdahale ve politika çabalarını değerlendirmek için
gereklidir. Atıştırmalık ve içecek otomat ürünlerini anlamlı bir şekilde
değerlendirmek için sağlıklı beslenme kriterleri oluşturulması önemlidir.
Satılan ürünlerin sağlıklılığını değerlendirmek için çeşitli araçlar
bulunmaktadır. Otomat ürünlerinin sağlıklılığı, ürünleri yalnızca bir kritere
göre değerlendirmek (yağ içeriği gibi), ürünlerdeki çok sayıda makro ve mikro
besin içeriğinin değerlendirmek veya enerji, doymuş yağ ve şeker gibi verilerin
değerlendirilmesi şeklinde olabilmektedir. Hedef olarak belirlenen grup ve
ortamın gereksinimleri değerlendirilerek, otomatlarda bulunan besinlerin daha
sağlıklı olması yönünde yapılan çalışmalar, toplum sağlığını iyileştirmek için
önemli bir adım olmaktadır.