TOPLUM BESLENME ALIŞKANLIKLARININ GELİŞTİRİLMESİNDE SAĞLIKLI BESİN OTOMATLARININ YERİ


Altıntaş Başar H. B., Bilici S.

7. ULUSLARARASI BESLENME OBEZİTE VE TOPLUM SAĞLIĞI KONGRESİ, İstanbul, Türkiye, 28 - 29 Mayıs 2022, sa.52866, ss.399-406

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.399-406
  • Gazi Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Öz: Toplumda sağlığın teşviki ve obezitenin önlenmesinde, bireylerin besine ulaşabildiği ortamlar önemlidir. Çevresel koşullarda değişikliğe gidilerek ya da sağlığı destekleyici ortamlar oluşturularak bireyler için sağlıklı besin ortamı oluşturulabilir. Toplum bazında sağlıklı besine ulaşmayı kolaylaştırmanın bir yolu da, otomatların içeriğinin kontrol edilmesidir. Her türlü ortama geniş bir şekilde dağılmış otomatlarla, bunların besin ortamının bileşimine katkılarını ele almak, obezite seviyelerini azaltmak için önemlidir. Genel olarak otomatlarda bulunan sağlıksız standart ürünler (yani, yüksek kalorili, yüksek yağlı ürünler, örneğin çikolatalar), daha sağlıklı seçeneklerle tamamen değiştirilmesi (yani, daha az tuz, yağ/şeker ilaveli ürünler) üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Otomatlarda sağlıklı besinlere yönlendirme yapan çalışmalarda yaklaşımlar genellikle iki şekilde olmaktadır. Birincisi, var olan sağlıklı ürünlerin etiketleme, sağlıklı ürünlere yönlendiren afiş çalışmaları ile satın alınma ve tercih edilme oranlarına arttırmak, sağlıklı besin bulunmasının ve çeşitliliğinin artırılmasını şeklinde olmaktadır. İkincisi ise, sağlıksız besinlerin fiyatlarının artırılması veya sağlıklı besinlerin fiyatlarının azaltılması şeklinde, tüketicinin sağlıklı besine yönlendirilmesinin yapılmasıdır. Otomat ürünlerinin sağlıklı olup olmadığını değerlendirmek ve izlemek, müdahale ve politika çabalarını değerlendirmek için gereklidir. Atıştırmalık ve içecek otomat ürünlerini anlamlı bir şekilde değerlendirmek için sağlıklı beslenme kriterleri oluşturulması önemlidir. Satılan ürünlerin sağlıklılığını değerlendirmek için çeşitli araçlar bulunmaktadır. Otomat ürünlerinin sağlıklılığı, ürünleri yalnızca bir kritere göre değerlendirmek (yağ içeriği gibi), ürünlerdeki çok sayıda makro ve mikro besin içeriğinin değerlendirmek veya enerji, doymuş yağ ve şeker gibi verilerin değerlendirilmesi şeklinde olabilmektedir. Hedef olarak belirlenen grup ve ortamın gereksinimleri değerlendirilerek, otomatlarda bulunan besinlerin daha sağlıklı olması yönünde yapılan çalışmalar, toplum sağlığını iyileştirmek için önemli bir adım olmaktadır.