Günümüzde bitki bazlı içeceklerin tüketimi, yeni beslenme trendlerinin yaygınlaşması ve hayvansal ürün tüketiminin azalmasıyla birlikte hızla artmaktadır. Bu çalışma, piyasada bitki bazlı olarak satışa sunulan içeceklerin etiket bilgilerinin hayvansal sütlerle karşılaştırılması amaçlamaktadır. Çalışmaya Türkiye’de satışa sunulan ve zorunlu etiket bilgilerini bulunduran 13 adet hayvansal süt, 52 adet bitki bazlı içecek dahil edilmiştir. İncelenen içeceklerin %15,4’ü inek sütü, %4,6’sı keçi sütüyken, %15,4’ü baklagil, %53,7’si sert kabuklu meyve ve %10,8’i tahıl kaynaklıdır. Badem ve fındık kökenli içeceklerin enerji değeri inek sütüne göre daha az bulunmuştur (p<0,05). En yüksek doymuş yağ miktarı Hindistan cevizi kökenli sütlerde bulunmuştur (p<0,05). Tam yağlı inek sütünün protein içeriği soya bazlı içeceklerle benzer olup diğer bitki bazlı içeceklere göre daha yüksektir (p<0,05). Sonuç olarak bitki bazlı içeceklerin hayvansal sütlere alternatif olabilmesi için besin ögeleri içeriklerinin zenginleştirilmesi gerekmektedir. Bitki bazlı içecekler hayvansal sütlere bir alternatif olmaktan ziyade farklı besinsel ve işlevsel özellikleri ile farklı bir ürün olarak düşünülerek dengeli bir diyeti çeşitlendirmek için tüketilebilir.
In recent years, the consumption of plant-based beverages has been rapidly increasing in parallel with the spread of new dietary trends and the decline in the consumption of animal-derived products. This study aims to determine the nutritional differences between plant-based beverages and animal milk. The study included 13 animal milk products and 52 plant-based beverages sold in Türkiye that provided mandatory labeling information. Of the beverages examined, 15.4% were cow's milk, 4.6% were goat's milk, while 15.4% were derived from legumes, 53.7% from nuts, and 10.8% from cereals. The energy values of almond- and hazelnut-based beverages were found to be lower compared to cow's milk (p<0.05). The highest saturated fat content was observed in coconut- based milk alternatives (p<0.05). The protein content of whole cow's milk was found to be similar to that of soy- based beverages but higher than other plant-based beverages (p<0.05). In conclusion, in order for plant-based beverages to be considered true alternatives to animal milk, their nutrient contents need to be fortified. Plant-based beverages should be considered not as direct alternatives to animal milk, but rather as distinct products with different nutritional and functional properties that can be consumed to diversify a balanced diet.
